Спроведено меѓу 701 мајка од Северна Македонија, Молдавија и Романија, истражувањето открива дека психичкото здравје на мајката и однесувањето на детето се клучни фактори во т.н. „спиловер“ ефект на семејното насилство.
Кругот на насилството
Авторите, меѓу кои и истражувачката Антонија Брил, посочуваат дека семејното насилство ретко се ограничува на една форма. Насилството во партнерската врска може да „прелее“ во односот меѓу родителот и детето, создавајќи семејна атмосфера во која агресијата станува нормализирана. Децата кои растат во такви средини подоцна имаат поголем ризик да станат жртви или извршители на насилство – така се создава интергенерациски циклус што се пренесува од генерација на генерација.
Како се поврзани мајките и децата
Истражувањето ја следело групата мајки на возраст меѓу 21 и 52 години и нивните деца од 2 до 9 години во период од една година. Со користење на стандартизирани прашалници, мајките пријавиле искуства со насилство од партнер, сопствено ментално здравје и однесувањето на нивните деца.
Резултатите од првиот пресек покажале дека мајките кои доживуваат насилство од партнерот почесто имаат симптоми на депресија, анксиозност и стрес, а нивните деца почесто покажуваат надворешно изразени проблеми во однесувањето – агресија, непослушност, па дури и деструктивност. Овие два фактори, според анализата, посредуваат меѓу насилството во партнерската врска и ризикот за малтретирање на детето.
Од моментална состојба до подлабока причина
Сепак, кога истите врски се анализирале низ време, резултатите не биле толку јасни. Истражувачите не пронашле значајна статистичка врска меѓу насилството во минатото и подоцнежното малтретирање на детето. Еден можен фактор е учеството на мајките во програмата Parenting for Lifelong Health, која промовира позитивно родителство и ненасилна дисциплина. Програмата можеби ги прекинала токму тие циклуси што истражувањето се обидувало да ги измери.
Улогата на сопственото детство на мајките
Истражувањето, исто така, ги испитало ефектите од насилството што мајките го искусиле во сопственото детство. Иако се претпоставувало дека жените кои биле жртви на малтретирање се почувствителни на семејни конфликти во зрелоста, резултатите не ја потврдиле оваа хипотеза. Сепак, минатите трауми остануваат значаен предиктор: мајките кои биле малтретирани како деца имаат поголема веројатност и самите да применуваат насилни воспитни методи.
Импликации за јавните политики
Авторите истакнуваат дека ваквите сознанија се особено важни за земјите со средни приходи, како што се Северна Македонија, Молдавија и Романија, каде што системите за поддршка на семејствата често се недоволно развиени. Раните интервенции насочени кон менталното здравје на мајките и кон подобрување на родителските вештини можат да имаат долготраен ефект – не само во намалување на насилството, туку и во спречување на неговото пренесување врз следните генерации.
Истражувањето заклучува дека насилството во семејството не е збир на поединечни настани, туку сложен процес во кој се преплетуваат психолошки, социјални и меѓугенерациски фактори. Затоа, ефективните решенија треба да ги опфатат сите членови на семејството – партнерите, родителите и децата – и да се насочат кон целото семејно опкружување, а не само кон индивидуалните жртви.
