Златото во 2025 година доживеа спектакуларен раст, зголемувајќи ја својата цена за над 60% и при тоа соборувајќи повеќе од 50 рекордни вредности. Оваа извонредна година го постави металот на првото место меѓу сите главни класи на актива и потсети на времињата од 1979 година, кога геополитиката и монетарните шокови го туркаа пазарот кон екстреми. Пазарните аналитичари веќе гледаат кон 2026 и се обидуваат да одговорат на клучното прашање: дали претстои нов бран на раст, или златото влегува во период на стабилизација?
Што го поттикна историскиот раст во 2025 година?
За разлика од периоди кога само еден фактор го движи пазарот, ваквиот експлозивен раст во 2025 беше резултат на комбинација од неколку глобални влијанија. Од World Gold Council (WGC) објаснуваат дека геополитичките тензии самостојно внеле околу 12 процентни поени во годишната добивка. Во исто време, слабеењето на американскиот долар и намалувањето на каматните стапки додале околу уште 10 поени, додека зголемената позиционираност на инвеститорите, пазарниот замав и солидниот економски раст придонеле за дополнителни девет до десет поени.
Клучна улога имаше и агресивното купување на злато од централните банки, кои во 2025 година продолжија да акумулираат резерви со интензитет над просекот од пред пандемијата. Оваа силна официјална побарувачка остана еден од најсигурните потпори за цената.
Гледајќи напред: Какви се очекувањата за 2026?
Во својата најнова анализа, Светскиот совет за злато предупредува дека 2026 ќе започне со многу поинаква „почетна позиција“ од онаа во претходната година. За разлика од 2025, кога многу пазарни фактори работеа во корист на златото, сегашните цени веќе ги инкорпорираат главните макроекономски очекувања – стабилен глобален раст, умерено намалување на каматите и релативно стабилен долар.
Според базичното сценарио на WGC, златото во 2026 може да се движи во тесен опсег од –5% до +5%. Тоа значи дека годината може да биде релативно мирна, без драматични скокови или падови.
Три алтернативни сценарија: Од стабилизација до нова експлозија
Иако базичното сценарио предвидува рамномерно движење, советот посочува три алтернативни патеки што би можеле драматично да ја променат сликата.
„Благо забавување“: Потенцијален раст од 5% до 15%
Доколку глобалната економија забави послабо од очекуваното, а Федералните резерви се одлучат за дополнителни намалувања на каматните стапки, златото би станало уште поисклучена дестинација за инвеститорите. Во такви услови, цената може да го продолжи позитивниот тренд од 2025 година, но со умерено темпо.
„Doom loop“ сценарио: Раст од 15% до 30%
Ова е најдраматичната опција и предвидува подлабока рецесија, агресивно монетарно олабавување, пад на приносите на обврзниците и растечка побарувачка за безбедни средства. Под такви околности, златото би можело повторно да влезе во експлозивен раст и да постави нови рекордни вредности.
„Рефлација“: Пад од 5% до 20%
Ако политиките на администрацијата во САД ја разгорат економијата и го зајакнат растот, резултатот би бил повисоки приноси, поскап долар и намалена привлечност на златото. Во овој случај, можно е дел од инвеститорите да го свртат грбот на металот, а централните банки исто така да ја намалат куповната динамика.
Што велат најголемите светски банки?
И покрај умерениот тон на WGC, Вол Стрит е значително побиковски настроен. Неколку гиганти од индустријата предвидуваат дека златото ќе продолжи да расте и во 2026 година.
- J.P. Morgan Private Bank: 5.200–5.300 долари по унца
- Goldman Sachs: околу 4.900 долари по унца
- Deutsche Bank: опсег од 3.950–4.950 долари, со базично сценарио околу 4.450 долари
- Morgan Stanley: околу 4.500 долари, со предупредување за краткорочни турбуленции
Овие прогнози се потпираат на силната побарувачка од централни банки и на општата оценка дека институционалните портфолија сè уште се недоволно изложени на злато – што сугерира простор за дополнителни вложувања.
Ризици кои можат да го ограничат растот
И покрај оптимистичките прогнози, аналитичарите предупредуваат дека неколку ризици би можеле да го спречат новото поскапување посилно од очекуваното економско закрепнување во САД, можно одложување или дури враќање на каматните стапки нагоре, забавување на приливите во ETF фондовите, слабеење на купувањата од централни банки и зголемење на понудата преку рециклирање, особено во Индија
Пазарот на злато останува чувствителен на секоја промена во монетарната политика, на геополитичките ризици и на глобалните финансиски текови.
Силни темели, но умерени очекувања
Иако повторување на растот од 2025 година изгледа малку веројатно, златото влегува во 2026 на исклучително солидна основа. Улогата на металот како заштита во неизвесни времиња останува недопирлива, а глобалните ризици и натаму го поддржуваат интересот на инвеститорите.
Златото можеби не е повеќе во раната фаза на својот циклус, но неговата улога како стратешка сидрена точка за инвеститорите е далеку од завршена. Ако светот продолжи да ја живее својата ера на финансиска и политичка непредвидливост, златото и во 2026 може да остане еден од најстабилните, но и најатрактивните избори.
