Откако Трамп поддржа израелскиот напад со масивни бомби врз иранските нуклеарни објекти во недела наутро, Иран упати низа закани за одмазда.
И покрај тоа што продолжи со ракетни напади врз Израел, Иран сè уште не презеде директни мерки против САД — ниту со гаѓање на американските бази, ниту со таргетирање на околу 20% од глобалниот морски проток на нафта што минува во близина на неговиот брег кај устето на Заливот.
„Господине Трамп, коцкару, вие можеби ја започнавте оваа војна, но ние ќе бидеме тие што ќе ја завршиме“, рече Ебрахим Золфакари, портпарол на централниот воен штаб на Иран, во понеделник во видео изјава на англиски јазик.
Во меѓувреме, Иран и Израел разменија уште еден бран воздушни и ракетни напади, додека светот со нетрпение ги очекуваше понатамошните реакции на Техеран.
Администрацијата на Трамп постојано нагласува дека нејзината цел е само уништување на нуклеарната програма на Иран, а не проширување на конфликтот.
Сепак, во објава на социјалните мрежи во неделата, Трамп отворено спомена соборување на тврдокорните свештенички владетели — кои се главни непријатели на Вашингтон во регионот од иранската револуција во 1979 година.
„Не е политички коректно да се користи терминот ‘промена на режимот’, но ако сегашниот ирански режим не е способен повторно да го направи Иран голем, зошто да не се случи промена на режимот?“, напиша тој.
Експертите кои ги анализираат комерцијалните сателитски снимки велат дека американскиот напад сериозно ја оштетил нуклеарната централа Фордоу, сместена во планина, и можеби го уништил и делот со центрифугите за збогатување ураниум, иако нема независна потврда.
Трамп го нарече нападот „Bullseye!!!“ и напиша: „Нанесена е огромна штета на сите нуклеарни постројки во Иран. Најголемата штета е под земјата.“
Повеќе израелски напади
Израелските воздушни напади врз Иран наидоа на слаб отпор од иранската одбрана откако Израел започна ненадеен напад на 13 јуни, при што загинаа многу од врвните ирански команданти.
Израелската војска во понеделник соопшти дека околу 20 авиони извршиле нови напади врз воени цели во западен Иран и во Техеран преку ноќ. Во Керманшах беа погодени ракетна и радарска инфраструктура, а во Техеран — ракетен фрлач земја-воздух.
Иранските медиуми јавија за активирање на воздушната одбрана во централните делови на Техеран, а израелските напади го погодиле и воениот комплекс Парчин југоисточно од главниот град.
Иран тврди дека во израелските напади загинале повеќе од 400 лица, претежно цивили, иако објави малку снимки од штетата. Главниот град Техеран, со околу 10 милиони жители, е делумно испразнет, а многу луѓе бегаат во околните села.
Во иранските ракетни одмазднички напади врз Израел загинаа 24 цивили, а стотици беа повредени — што е првпат голем број ирански ракети да ја пробијат израелската одбрана.
Израелската војска соопшти дека ракета лансирана од Иран во понеделникот рано утрината била пресретната. Сирените за воздушен напад се вклучуваа во Тел Авив и други делови од централниот дел на Израел.
Ограничена одмазда
Покрај овие ракетни напади, способноста на Иран да возврати е значително ограничена во споредба со претходните месеци, откако Израел ја порази најсилната регионална посредничка група на Иран — Хезболах во Либан. Падот на Хезболах беше следен од слабеењето на сирискиот претседател Башар ал-Асад, кој е клучен ирански сојузник.
Најефикасната закана што Иран би можел да ја испрати кон Западот е ограничување на глобалниот проток на нафта преку Ормутскиот теснец. Цените на нафтата пораснаа во понеделник на највисоко ниво од јануари, но не достигнаа кризни вредности, што укажува на верувањето на пазарите дека конфликтот може да се реши без големи нарушувања.
Фјучерсите на суровата нафта Брент паднаа за 0,5% на 76,64 долари за барел до 08:30 по Гринич, по краток скок над 80 долари при отворањето на пазарот.
Иранскиот парламент одобри можност за затворање на Ормутскиот теснец, што би барало дополнително одобрение од Врховниот совет за национална безбедност, кој го предводи лице назначено од врховниот лидер ајатолахот Али Хамнеи.
Затворањето на теснецот би можело да ја зголеми цената на нафтата, да ја загрози светската економија и да предизвика директен судир со американската Петта флота, која патролира во Заливот од база во Бахреин.
„Тоа би било економско самоубиство од нивна страна. Ние ги задржуваме опциите да одговориме на тоа“, изјави американскиот државен секретар Марко Рубио.
Додека Техеран ја разгледуваше својата стратегија, се очекуваше министерот за надворешни работи Абас Аракчи да се сретне со рускиот претседател Владимир Путин во Москва. Кремљ има стратешко партнерство со Иран, но истовремено одржува блиски врски и со Израел.
Извор: Reuters
