На овој ден, заслужено се потсетуваме — од првата camera obscura, преку дагеротипија, па сѐ до дигиталната ера — колку фотографијата допринела да се зачува историјата, културата и личните наративи. Уметничката и документарна фотографија е и креативна експресија и општествен сведок; секоја нејзина слика резонира со спомени, емоции и општествени промени. Војните, културните настани, природата или секојдневието: се овековечени преку фотографија што ни помага да го гледаме не само онака како што е, туку и како што го чувствуваме.
Во Македонија, фотографијата има длабоко значење — таа е дел од културната автобиографија на земјата и општеството. Фото сојузот на Македонија, основан во 1946 година, игра клучна улога во развојот и промоцијата на македонската уметничка фотографија. Фотографијата овде не е само документ за минатото, туку и основа за современо визуелно паметење и креативна и општествена еманципација.
Во 2025 година, со издавањето на монографијата „Современа македонска фотографија – Македонска фотографија 1945-2020“, за првпат интегрално е прикажана 80-годишната традиција и придонес на македонските фотографи. Во неа се вклучени околу 80 автори и се изложени 160 дела од импресивниот архив. Ова дело и изложбата се голем успех за македонската култура, бидејќи потсетуваат на важноста на фотографијата како медиум за зачувување на културното наследство и едукација на младите генерации.
Најзначајни македонски фотографи
Меѓу важните македонски фотографи низ историјата, особено издвојуваме имиња како:
• Цветко Иванов
• Благоја Дрнков
• Кирил Билбиловски
• Лазо Величковски
• Ѓорѓи Гога Попов
• Живко Јаневски
• Благоја Бањански
• Александар Цветиновски
• Ацо Кондев (кој самиот забележува дека фотографијата е основа на визуелната култура)
• Владо и Лазо Плавевски
• Билјана Јуруковска
• Владимир Тодоров
• Боро Рудиќ
• Цветан Гавровски
• Душан Доцевски
• Валентин Малинов
• Раде Луковиќ
• Драги Неделчевски
Од поновата генерација се појавуваат млади автори кои продолжуваат да го негуваат македонскиот фотографски идентитет. Имиња како Томислав Георгиев, Владимир Арсовски, Владо Георгиев, Роберт Јанкулоски, Ангел Ангеловски и Надица Манева Ангеловски се доказ дека фотографијата сѐ уште се користи како моќен медиум во уметноста, новинарството и раскажува приказни без да изусти збор.
Некои од горенаведените фотографи, како Ацо Кондев и другите кои се застапени во монографијата, често се споменуваат како луѓе што со својата работа отвориле нови хоризонти и некогаш навлегувале во социјални и културни теми кои биле ризични.
Интернационалниот ден на фотографијата е и потсетник за вредноста на македонските фотографи, кои не само што се уметници и хроничари на времето, туку и гласно сведочат за општеството програмски и креативно – на границата на дозволеното, во име на вистината и уметноста.
