Идејата за четиридневна работна недела добива сè поголемо внимание низ целиот свет во последниве години. Нејзините застапници тврдат дека таа може да ги ублажи речиси сите проблеми на современиот живот, од прегорување на работа, до родова нееднаквост и невработеност, до намалување на емисиите на јаглерод диоксид.
Противниците, сепак, предупредуваат на намалување на економските перформанси, пад на конкурентноста, оптоварување на јавните услуги и слабеење на работната етика.
Наместо да се расправа на ниво на претпоставки и индивидуални експерименти, Фајненшл тајмс го посочува примерот на Холандија, која, речиси незабележливо, веќе отиде далеку во насока на намалено работно време. Во трудот, повикувајќи се на податоците од Евростат, се наведува дека просечната работна недела во Холандија за лица на возраст од 20 до 64 години трае само 32,1 часа, што е најкратко во целата Европска Унија. Покрај тоа, Холанѓаните сè повеќе го распоредуваат своето работно време на четири, наместо на пет дена.
Холандскиот модел датира од 1980-тите, кога жените почнаа да влегуваат на пазарот на трудот во поголем број, прво преку намалено работно време. Така, се појави таканаречениот „модел на еден и пол хранител“, каде што мажот работеше со полно работно време, а жената со половина работно време. Таквата практика беше охрабрена од даночните и социјалните механизми. Со текот на времето, мажите, особено оние со мали деца, сè повеќе почнаа да работат скратено или компресирано, па затоа четиридневната работна недела стана вообичаена.
Она што ги изненадува скептиците е тоа што пократкото работно време не ја намалило силата на економијата. Напротив, Холандија е меѓу најбогатите земји од ЕУ. Според порталот, тајната лежи во високата продуктивност по работен час и високата стапка на вработеност. На крајот на 2024 година, 82 проценти од населението на работоспособна возраст имале работа, што е повеќе отколку во Велика Британија, САД или Франција.
Особено е значајно што жените во Холандија работат и заработуваат повеќе отколку во земјите со подолга работна недела, додека населението во просек се пензионира подоцна, па затоа работата е распределена во подолг животен век.
Сепак, ова не е рецепт за совршена еднаквост. Жените сè уште имаат поголема веројатност да работат со скратено работно време од мажите, а тоа се рефлектира во нивниот професионален напредок. Само 27 проценти од менаџерите во Холандија се жени, што е меѓу најниските меѓу членовите на Организацијата за економска соработка и развој. Покрај тоа, економијата страда од хроничен недостиг на работна сила, особено во образованието, што го отежнува организирањето на училишните обврски и работното време на родителите.
Иако поголемата вработеност би можела да го зголеми БДП, прашањето е по која цена. Холандскиот економист Берт Колијн предупредува дека општеството не треба да се стреми кон дистописки модел во кој се работи повеќе од корејските норми само заради зголемување на статистиката.
Според ФТ, лекцијата од Холандија е јасна. Четиридневната работна недела не е „ниту пат кон рајот, ниту пат кон економска катастрофа“. Таа покажува дека е можно да се организира работата на различни начини, во зависност од вредностите и приоритетите што општеството сака да ги постави.
