Полицијата употреби солзавец и водени топови против илјадници земјоделци кои се собраа во Брисел, блокирајќи ги улиците со трактори и фрлајќи компири и јајца, додека европските лидери се собираа на маргините на самитот на Европскиот совет, каде што треба да се разговара за контроверзниот трговски договор со Јужна Америка.
Демонстрантите со трактори, кои се противат на договорот ЕУ–Меркосур, се собраа во близина на зградата „Европа“, каде што лидерите на 27-те земји членки на ЕУ разговараа за можни измени или одложување на договорот. Паралелен протест се одржа и на плоштадот Плас Луксембург, на само неколку чекори од Европскиот парламент.
„Она што го бараме е да можеме да живееме од нашата работа. Против сме Меркосур затоа што ако увезуваме месо и производи од земји каде што не важат истите правила, тоа не е нормално“, изјави еден земјоделец за Euronews.
„Ние мораме да се придржуваме до бројни правила, а тие не, а сепак ЕУ е подготвена да увезува уште повеќе“, додаде тој.
Со договорот, во период од 15 години, би се укинале царините за речиси целата трговија меѓу ЕУ и петте земји на Меркосур – Бразил, Аргентина, Уругвај, Парагвај и Боливија – но тој се соочува со сè поголем отпор.
Италија во средата сигнализираше дека ѝ се приклучува на Франција во противењето на трансатлантскиот договор за слободна трговија, откако премиерката Џорџа Мелони изјави во парламентот дека потпишувањето на договорот би било „прерано“ и дека Италија сака „соодветни реципрочни гаранции за нашиот земјоделски сектор“ пред да го одобри.
Макрон: Не сме подготвени
Францускиот претседател Емануел Макрон пристигна на самитот задржувајќи го својот отпор и повикувајќи на дополнителни преговори во јануари.
„Не сме подготвени. Ова не е усогласено. Овој договор не може да биде потпишан“, рече Макрон.
Тој додаде дека за одложувањето разговарал со лидерите на Италија, Полска, Белгија, Австрија и Ирска. Француската влада бара заштитни мерки против економски нарушувања, построги правила за земјите на Меркосур – вклучително и ограничувања за употреба на пестициди – како и засилени контроли во европските пристаништа.
Потребно е одобрување од две третини од земјите членки
Италијанскиот став ѝ дава на Франција доволно гласови за да стави вето на планираното потпишување на договорот од страна на претседателката на Европската комисија, Урсула фон дер Лајен, бидејќи за продолжување на процесот е потребна поддршка од најмалку две третини од земјите членки.
„Тоа не значи дека Италија има намера да го блокира договорот, туку дека ќе го одобри само кога ќе содржи соодветни реципрочни гаранции“, изјави Мелони.
Ќе отпатува ли Фон дер Лајен во Бразил?
Преговорите за договорот траат веќе 25 години. По ратификацијата, тој би опфатил пазар од 780 милиони луѓе и околу една четвртина од светскиот бруто-домашен производ.
Поддржувачите тврдат дека договорот би бил алтернатива на кинеските извозни ограничувања и американските царини, додека критичарите предупредуваат дека би можел да ја ослаби заштитата на животната средина и сериозно да му наштети на европското земјоделство.
Германскиот канцелар Фридрих Мерц изјави пред самитот дека одложувањето или откажувањето од договорот би му наштетило на глобалниот углед на ЕУ.
„Ако Европската унија сака да остане кредибилна во глобалната трговска политика, одлуките мора да се донесат сега“, рече тој.
Западот и Кина се натпреваруваат за Латинска Америка
Договорот претставува и стратешко надмудрување меѓу Западот и Кина за влијание во Латинска Америка, вели Агат Демаре, виш соработник во Европскиот совет за надворешни односи.
„Неуспехот да се потпише договорот за слободна трговија ЕУ–Меркосур би можел да ги турне латиноамериканските економии поблиску до кинеската сфера на влијание“, предупреди таа.
И покрај најавеното можно одложување, Урсула фон дер Лајен и претседателот на Европскиот совет, Антонио Кошта, и понатаму се планирани да отпатуваат во Бразил овој викенд за потпишување на договорот.
„Мораме да се ослободиме од прекумерните зависности, а тоа е можно само преку мрежа на договори за слободна трговија“, изјави Фон дер Лајен. „Од клучно значење е да добиеме зелено светло за Меркосур.“
