Астрономите открија дебел атмосферски омотач околу мала, карпеста егзопланета, што претставува едно од најзначајните откритија во современата планетарна наука и сериозно ја доведува во прашање досегашната теорија дека ваквите планети не можат да задржат атмосфера.
Станува збор за егзопланета која се наоѓа надвор од Сончевиот систем, на оддалеченост од околу 280 светлосни години од Земјата, и која по своите карактеристики наликува на топка од вжештена лава. Откритието е направено со помош на Вселенски телескоп Џејмс Веб, чија чувствителност овозможи детална анализа на нејзините физички својства.
Овие наоди се спротивставуваат на доминантната научна претпоставка дека релативно малите карпести планети, кои орбитираат многу блиску до својата ѕвезда, не можат да имаат стабилна атмосфера поради екстремните температури и силното ѕвездено зрачење.
Истражувањето го спровел меѓународен тим астрономи, предводен од научници од Карнеги институт за наука, а резултатите се оценуваат како најсилен досегашен доказ за постоење атмосфера околу карпеста егзопланета.
Резултатите од истражувањето се објавени во научното списание Astrophysical Journal Letters. Планетата, позната под името TOI-561 b, за првпат била идентификувана во 2020 година. Таа има пречник околу 1,4 пати поголем од Земјиниот, поради што припаѓа на класата таканаречени „супер-Земји“.
TOI-561 b ја завршува својата орбита за помалку од 11 часа, што ја сместува во редок тип небесни тела познати како егзопланети со ултракраток орбитален период. Поради ваквата блискост до својата ѕвезда, научниците долго време сметале дека секоја можна атмосфера би била целосно „издувана“.
Сепак, мерењата покажале дека густината на планетата е пониска од очекуваната, што не може да се објасни само со составот на нејзината внатрешност. Оваа аномалија, според авторите на студијата, укажува на присуство на значителен атмосферски слој.
Дополнително, температурата на осветлената страна на планетата достигнува околу 1.800 степени Целзиусови, што е екстремно високо, но сепак пониско од она што би се очекувало за целосно оголена карпеста планета. Овој податок уште повеќе ја зајакнува хипотезата за постоење густа, но нестабилна атмосфера.
Научниците заклучуваат дека токму ваквиот атмосферски омотач може да ги објасни сите набљудувани карактеристики на TOI-561 b. Откритието отвора нови прашања за начинот на формирање и еволуција на карпестите планети, како и за разновидноста на условите што постојат надвор од Сончевиот систем.
