„Aeneas им помага на истражувачите да ги интерпретираат, атрибуираат и реконструираат фрагментираните римски текстови“, изјави д-р Теа Зомерсчилд, историчарка од Универзитетот во Нотингем, која соработувала со Google на развојот на алатот.
Алгоритам со длабоко историско разбирање
За разлика од обични пребарувачи, Aeneas не се базира само на споредување зборови, туку бара длабоки лингвистички и историски врски меѓу натписите. Алгоритамот е обучен на база од околу 200.000 латински натписи, што содржат околу 16 милиони знаци. Покрај текст, алатот понекогаш користи и слики од натписите за да препознае обрасци и контексти.
„Овие натписи не ги напишале само победниците – туку и обичните луѓе“, вели Зомерсчилд.
Од графити до императорски декрети
Римските натписи опфаќаат сè – од царски укази и посвети на олтари до љубовни пораки, графити и деловни белешки. Многу од нив се оштетени или без јасно потекло, што досега значително го отежнуваше нивното проучување.
Импресивни резултати – и голем потенцијал
Во тестирањата, Aeneas успеал да ја анализира познатата „Res Gestae Divi Augusti“, натписот во кој императорот Август ги опишува своите достигнувања. Алатот предложил два можни временски опсега: првата деценија пред н.е. или периодот меѓу 10 и 20 година н.е. – што совпаѓа со научните дебати.
Во друг пример, анализирајќи натпис од антички Могонтијак (денешен Мајнц, Германија), алатот открил лингвистички сличности со постари натписи од истиот регион, што упатува на културно влијание од постар извор.
Може да одреди потекло и времетраење со голема прецизност
Aeneas е способен да идентификува од која римска провинција потекнува еден натпис (од 62 можни) и да го датира со прецизност од 13 години. Во студија објавена во списанието Nature, 23 историчари тестирале натписи со алатот, а во 90% од случаите, тој обезбедил корисен контекст.
„Ова може да биде вистинска револуција во начинот на кој ја толкуваме античката историја“, изјави проф. Мери Бирд од Универзитетот во Кембриџ.
Проф. Џонатан Праг од Универзитетот во Оксфорд додаде: „Со овој алат, многу повеќе луѓе ќе можат да се вклучат во проучување на римските натписи – без огромна библиотека или експертско знаење. Но, важно е алатот да се користи критички.“
