Звучи чудно, но многумина го пријавуваат истиот ефект: како што кофеинот исчезнува од нивниот систем, нивните ноќни соништа стануваат појасни, поемоционални и понекогаш дури и вознемирувачки.
Што прави кофеинот со сонот?
Кофеинот е стимуланс – супстанца што нè одржува будни. Тој го блокира дејството на аденозинот, хемикалија во мозокот која се акумулира во текот на денот и предизвикува чувство на поспаност навечер. Кога пиеме кафе, аденозинот сè уште е таму, но не можеме да го почувствуваме неговото дејство. Затоа сме будни подолго – но кога ќе престане ефектот на кофеинот, доаѓа остар „пад“.
Бидејќи кофеинот останува во телото со часови (неговото „полуживот“ трае три до шест часа), пијалокот попладне или навечер може да го наруши нашиот ноќен одмор. Истражувањата покажуваат дека кофеинот го скратува времето на длабокиот сон и го прави сонот пофрагментиран.
Каква е врската меѓу кофеинот и живописните соништа?
Иако нема многу студии кои директно го поврзуваат намалувањето на кофеинот со поинтензивни соништа, постои логична врска. Кога го ограничуваме кофеинот, телото добива можност да „надомести“ изгубен сон – особено REM фазата, периодот кога најмногу сонуваме.
Кога спиеме подолго и подлабоко, времето поминато во REM-сон се зголемува, а со тоа и можноста мозокот да создава посложени, подетални и поемотивни соништа. Истовремено, ако се разбудиме токму во REM-фаза, поголема е веројатноста да го запомниме сонот – затоа тие ни изгледаат толку реални.
Што се „живописни соништа“?
Живописните соништа се тие што се чувствуваат речиси како стварност: со јасни слики, силни емоции и детали што ги паметиме и подолго време по будењето. Истражувањата покажуваат дека луѓето со повеќе REM-сон почесто пријавуваат вакви соништа – и токму тоа може да се случува кога се намалува кофеинот.
Колку и кога да се избегнува кофеинот
Ако сакате подобар сон, експертите советуваат да не пиете кафе најмалку осум часа пред спиење, а идеално е да избегнувате големи дози во последните 12 часа од денот. Кофеинот не се наоѓа само во кафето – туку и во чај, енергетски пијалоци, чоколадо, некои газирани пијалаци, па дури и лекови или додатоци за вежбање.
Малку помалку кофеин, малку повеќе магија во сонот
Не секој ќе почувствува промена во своите соништа, но кај многумина ефектот се јавува за неколку ноќи – и понекогаш трае само неколку недели. Научниците сè уште немаат цврст доказ дека намалувањето на кофеинот директно предизвикува живописни соништа, но постои јасна зависност:
кофеинот го нарушува сонот → сонот влијае на соништата → подобар сон значи побогати соништа.
Со други зборови – ако го оставите кафето малку порано во денот, можеби нема да спиете само подобро, туку ќе почнете да сонувате појасно отколку што некогаш сте сонувале.
Извор: BBC
