Затоплувањето на светот трансформира некои големи снежни врнежи над планините во екстремен дожд, креирајќи опасност за огромни поплави како оние што го опустошија Пакистан минатата година, но и долгорочен недостиг на вода, покажа едно ново истражување.
Користејќи мерења на дожд и снег од 1950 година и компјутерски симулации за иднината, научниците пресметале дека за секој степен што се загрева светот, екстремните врнежи од дожд на поголема надморска височина се зголемуваат за 15%, според студијата објавена во списанието Nature.
Обилните дождови во планините предизвикуваат многу повеќе проблеми отколку големиот снег, вклучувајќи поплави, лизгање на земјиштето и ерозија, велат научниците. И дождот не се складира погодно како снежна покривка што може да ги наполни резервоарите во пролет и лето.
„Тоа не е само далечен проблем што се предвидува да се случи во иднина, туку податоците всушност ни кажуваат дека тоа веќе се случува и го гледаме изминатите неколку децении“, рече главниот автор Мохамед Омбади, хидролог и климатски научник од Националната лабораторија Лоренс Беркли.
Како што светот се загрева до границата на меѓународно договорениот праг од 1,5 Целзиусови степени за да се запрат најлошите ефекти од климатските промени, оваа студија покажува дека „секој степен е важен бидејќи доаѓа со дополнително зголемување од 15%“ во екстремни дождови над планините, рече Омбади. Зголемувањето на врнежите во планините е повеќе од двојно повеќе од зголемувањето што остатокот од светот го добива од затоплувањето на воздухот што задржува повеќе вода.
Студијата ги разгледа само најобилните дождови секоја година во текот на шест децении на северната хемисфера, откривајќи дека како што се зголемува надморската височина, така се зголемуваат и дождовите. Најголем пораст на дождовите е забележан на околу 3.000 метри. Тоа вклучува голем дел од американскиот запад, каде што Омбади рече дека „тоа е многу изразено“. Друго големо жариште во Азија се планините Хималаите, Тиан Шан и Хинду Куш, а зафатени се и Алпите во Европа.
Околу една четвртина од луѓето на Земјата живеат во област доволно блиску до планините што би ги погодиле екстремен дожд и поплави, рече Омбади.
Тоа значи повеќе од типот на поплави на планините во кои загинаа повеќе од 1.700 луѓе во Пакистан и ставија една третина од земјата под вода, рече Омбади. Но, тој истакна дека тие не ги проучувале прецизно поплавите во Пакистан во 2022 година, така што може да има некои мали разлики.
Студијата има смисла и „импликациите се сериозни“, рече климатскиот хидролог на UCLA, Парк Вилијамс, кој не беше дел од истражувањето. Научниците очекуваат повеќе врнежи со потопли температури, а можноста за поплави при обилни врнежи од снег е мала, затоа што е потребно време да се стопи и полесно е да се следи снежната покривка за да се види што се случува, рече тој.
„Но, како што процентот врнежи на снег се намалува, а се зголемуваат дождовите, опасностите од поплави може особено брзо да се зголемат“, рече Вилијамс.
Поплавите, исто така, може да му наштетат на производството на храна, рече Омбади. Тој укажа на проценките на калифорниското одделение за земјоделство кои проценуваат 89 милиони долари загуба на земјоделски култури и добиток од овогодинешните поројни дождови.
Но, долгорочно, друг проблем е снабдувањето со вода. Кога американскиот запад добива обилни снежни врнежи во зима, тој снег полека се топи во пролет и лето, пополнувајќи ги резервоарите каде што може да биде корисен кога е потребно подоцна.
„Со намалувањето на снегот се намалува снабдувањето со вода во иднина“, рече коавторката на студијата Чарулека Варадхарајан, лабораториски климатски научник и хидролог. „Ќе имате повеќе краткорочни истекувања што ќе доведат до повеќе поплави и помалку снежни наноси што ги надополнуваат подземните води, а подземните води во крајна линија помагаат да се одржуваат реките и потоците“.
Извор: The Guardian
