Неколку секунди подоцна, блок мраз висок околу 70 метри — со големина на 20-катна зграда — се урива од површината на глечерот Перито Морено во аквамаринските води под него.
Оваа глетка со години ги привлекува посетителите на најпознатиот глечер во Аргентина. Стоејќи на платформи свртени кон мразот, тие трпеливо чекаат следната пукнатина што ќе го расече студениот патагонски воздух.
Но, неодамна, големината на парчињата мраз што се откорнуваат — процес наречен „разделување“ — почна да ги алармира локалните водичи и глациолозите, кои веќе беа загрижени поради започнатото повлекување на Перито Морено. Овој глечер досега се спротивставуваше на глобалниот тренд, задржувајќи ја својата маса и покрај тоа што потоплите климатски услови поттикнаа побрзо топење на глечерите ширум светот.
„Настани со пукање на мраз од вакви размери не се случуваат често на глечерот Перито Морено во последните 20 години,“ вели Пабло Кинтерос, официјален туристички водич во Националниот парк Лос Гласијарес во јужната провинција Санта Круз.
„Дури во последните четири до шест години почнавме да гледаме ледени брегови од ваква големина,“ изјави тој за Ројтерс за време на посетата во април.
Предниот дел на глечерот, кој се спушта од врвовите на Андите до езерото Аргентина, со децении остануваше релативно стабилен — некои години напредуваше, други се повлекуваше. Но, во последните пет години, забележливо се повлекува.
„Беше повеќе или помалку на истата позиција во последните 80 години. И тоа е невообичаено“, изјави аргентинскиот глациолог Лукас Руиз од државното научно тело CONICET, чиј фокус на истражување е иднината на патагонските глечери во услови на климатски промени.
„Сепак, од 2020 година наваму, се забележуваат знаци на повлекување на некои делови од предната страна на глечерот Перито Морено.“
Тој додава дека глечерот потенцијално би можел да се опорави, како што се случувало и претходно, но дека моментално губи меѓу еден и два метри воден еквивалент годишно, што, ако не се запре, може да доведе до забрзана загуба.
Извештајот од 2024 година, поддржан од државата, на кој Руиз е коавтор и кој беше претставен пред аргентинскиот Конгрес, покажа дека иако масата на Перито Морено беше генерално стабилна речиси половина век, периодот по 2015 година бележи најбрзо и најдолго губење на маса во последните 47 години, со просек од 0,85 метри годишно.
Глечерите ширум светот исчезнуваат побрзо од кога било, а последниот трогодишен период забележа најголема загуба на ледничка маса досега, според извештајот на УНЕСКО од март.
„НЕ МОЖЕТЕ ДА ЈА СФАТИТЕ НЕГОВАТА ОГРОМНОСТ“
Руиз вели дека инструментите што ги користел неговиот истражувачки тим покажале пораст на температурата на воздухот во областа од околу 0,06 степени Целзиусови по деценија, како и намалување на врнежите — што значи помала акумулација на снег и мраз.
„Работата со Перито Морено е што му требаше подолго време, да речеме, за да се почувствуваат ефектите од климатските промени,“ рече Руиз. Сепак, сега, акумулацијата на мраз на врвот на глечерот е надмината од топењето и пукањето во долните делови.
„Промените што ги гледаме денес јасно покажуваат дека оваа рамнотежа на сили… е нарушена, а глечерот денес губи и во дебелина и во површина.“
Сепак, глечерот и понатаму претставува импресивна атракција за туристите, кои се качуваат на бродови за да ги видат пукањата и огромните ледени брегови што лебдат по езерото одблизу.
„Лудо е. Најневеројатното нешто што некогаш сум го видела“, рече бразилската туристка Џована Мачадо од палубата на еден од бродовите, кои мора внимателно да ги следат ненадејните уривања на мраз.
„Дури и на фотографии, едноставно не можете да ја сфатите неговата огромност, а е совршен. Неверојатен е. Мислам дека секој треба да дојде тука барем еднаш во животот.“
Извор: Reuters
