Гестацискиот дијабетес е нарушување на регулацијата на шеќерот што се појавува за прв пат во текот на бременоста, а со себе носи бројни ризици за мајката и детето. Гестацискиот или трудничкиот дијабетес е намалена толеранција на гликоза која прво се појавува во текот на втората фаза, обично помеѓу 24-28 недели.
Поминува по породувањето, кога хормоните се враќаат во нормала, обично шест недели по доаѓањето на бебето, но не секогаш.За ризиците што ги носи со себе, особено на долг рок, разговаравме со професорката д-р Александра Јотиќ, раководител на Катедрата за метаболички нарушувања, интензивно лекување и клеточна терапија кај дијабетес, Клиника за ендокринологија, дијабетес и метаболички болести, Универзитетска клиничка Центар на Србија.
За време на бременоста, хормоните како што се естрогенот, прогестеронот и хуманиот плацентарен лактоген, физиолошки го зголемуваат нивото на отпорност на инсулин со цел да се обезбеди доволно ниво на гликоза во крвта потребни за раст на фетусот. Оваа физиолошка отпорност на инсулин со поврзани фактори на ризик, како што се дебелина, претходен синдром на полицистични јајници, седентарен начин на живот или семејна историја на дијабетес, може да доведе до развој на гестациски дијабетес.
Станува збор за ризични бремености кои бараат редовна контрола од гинеколози на специјализирани установи. Се препорачува секоја трудница да се тестира за присуство на гестациски дијабетес, преку рутински скрининг, во форма на 2-часовен орален тест за оптоварување со 75 g гликоза (2-часовен OGTT), помеѓу 24-та и 28-та недела од бременост, и ова сега е дел од стандардната грижа за дијабетесот. – Контролата на гликемијата е од клучна важност за да се намали ризикот од компликации во бременоста. Покрај тоа, високата гликемија придонесува за прекумерен раст на плодот, што го зголемува ризикот од компликации при породување, како кај мајката така и кај новороденчето. Во најголем број случаи, гестацискиот дијабетес соодветно се регулира со корекција на навиките во исхраната, а поретко е потребно привремено воведување лекови и/или инсулинска терапија. Редовни прегледи после породување Сепак, гестацискиот дијабетес е фактор на ризик за развој не само на дијабетес тип 2, туку и на преддијабетес подоцна во животот, а докажано е дека овој ризик е дури 7-10 пати поголем кај овие жени. Внимавајте на исхраната и повторувајте ги тестовите на секои три години.
Се смета дека гликемијата обично се нормализира по породувањето, но сепак не е занемарлив процентот на нарушувања на гликорегулацијата кои остануваат по породувањето. Во оваа смисла, исклучително е важно да се спроведе контролно тестирање во форма на 2hOGTT во периодот 4-12 недели по породувањето, со цел да се провери состојбата на толеранција на гликоза. Доколку резултатите од контролниот тест се нормални, се препорачува да се повторува тестот на секои три години. Во случај после породувањето да се регистрира преддијабетес, се препорачува корекција на животниот стил, заедно со дополнителни терапевтски опции и контролни тестови секоја година.
