Предлогот на францускиот премиер за укинување на два државни празници предизвика дебата за тоа во која европска земја работниците добиваат најмногу дополнителни неработни денови. Во Франција се разгоре дебата за тоа дали населението доволно работи, откако премиерот Франсоа Бајру предложи укинување на два државни празници за да се поттикне економијата.
„Целата нација треба повеќе да работи за да произведува и за активноста на земјата да биде посуштинска во текот на годината, така што состојбата на Франција ќе се подобри,“ изјави Бајру на прес-конференција на 15 јули. „Затоа предлагам да се укинат два државни празници на ниво на целата земја.“
Како пример, премиерот предложи укинување на Велигденскиот понеделник, бидејќи „нема религиско значење“ во споредба со Велигденската недела, и 8 мај, кој го одбележува крајот на Втората светска војна во Европа.
Предлогот предизвика дискусија во француските медиуми и на социјалните мрежи за тоа како Франција се споредува со соседните земји кога станува збор за државните празници, дали Французите навистина работат помалку од останатите Европејци и дали укинувањето на празниците навистина ќе ја помогне послабата економија.
Бајру тврди дека со укинување на два такви дена би се зголемиле даночните приходи од економската активност, што би придонело за околу 44 милијарди евра вкупни заштеди.
Сепак, Францускиот национален институт за статистика и економски студии проектира само 0,06% раст на економијата ако планот на премиерот биде спроведен.
Официјалните податоци од Европската служба за вработување (EURES) покажуваат колку државни празници имаат граѓаните во земјите-членки на ЕУ, Норвешка, Исланд и Швајцарија. Euroverify ги анализираше и податоците од Владата на Обединетото Кралство.
Според овие бројки, Кипар е јасен победник според бројот на државни празници, со 15 дена. Потоа следуваат Бугарија, Хрватска, Исланд, Малта и Шпанија, кои се на второ место со по 14 дена.
На другата страна, Германија, Данска и Холандија имаат само по девет државни празници. Но, ако Обединетото Кралство се разгледа по одделни земји, Англија и Велс се на дното со осум дена. Шкотска има девет, а Северна Ирска има десет.
Ова значи дека со 11 државни празници, Франција моментално е просечно рангирана во Европа – заедно со Грција, Унгарија, Луксембург, Словенија и Шведска. Но, доколку се укинат два дена, Франција би се вбројала меѓу земјите со најмалку празници.
Празниците можат да се разликуваат по регион и година
Како што е типично за Европа, постојат бројни исклучоци и услови за бројот на празници во некои земји.
На пример, многу земји имаат региони со различен број на државни празници од националниот. Во Швајцарија, кантоните имаат различни празници, кои можат да достигнат и до 15 дена.
Француските региони Алзас и Мозел имаат два дополнителни празника повеќе од остатокот од земјата, а португалските острови Мадеира и Азорите имаат повеќе неработни денови од копното.
Понекогаш бројот на празници варира по години, а некои земји имаат и „половина ден“ неработен. На пример, во Исланд Бадник (24 декември) и новогодишната ноќ (31 декември) се празници по пладне.
Дополнително, Euroverify не ги вклучува празниците што секогаш паѓаат во недела, како Велигденската недела. Но начинот на кој викендите се поклопуваат со празниците влијае врз бројот на слободни денови.
На пример, Франција и други земји губат еден неработен ден ако празник падне за време на викенд, додека во Обединетото Кралство постои таканаречен „заменски ден“ – обично понеделник или вторник – доколку празникот се совпадне со сабота или недела.
Дали некоја европска земја веќе укинала државни празници?
Предлогот на Бајру не е без преседан во Европа и дава увид во тоа дали неговиот план би бил успешен.
Најново, словачката влада во јуни одлучи да го укине 17 ноември (Денот на борбата за слобода и демократија) како неработен ден, како дел од поширока фискална стратегија слична на онаа во Франција. Денот сè уште се одбележува, но не е неработен.
Во 2023 година, Данска го укина празникот Големиот ден на молитва (четврти петок по Велигден), за да го зголеми трудот и буџетот за одбрана. Меѓутоа, според проценките на Меѓународниот монетарен фонд, ова го зголеми БДП само за 0,01-0,06%.
Во 2012 година, португалската влада најави укинување на четири празници како дел од мерки на штедење по финансиската криза: Денот на сите светци (1 ноември), Тело Христово (60 дена по Велигден), Денот на Републиката (5 октомври) и Денот на повторното стекнување независноста (1 декември).
Овие денови требаше да бидат суспендирани пет години, а верските празници беа предмет на договор со Ватикан. Сепак, во 2016 година, новата социјалистичка влада ги врати сите четири празници, поради непопуларноста на мерката.
Не се е во државните празници
Официјалните државни празници се само еден показател за тоа колку слободно време имаат работниците во некоја европска земја.
Во март, Europe in Motion објави дека Андора, Малта и Албанија нудат најмногу законски годишен одмор во Европа, при што Франција е во горната половина.
Бугарија нуди најмногу породилно отсуство, а бугарските ученици имаат најдолги летни распусти – 15 недели – споредено со соседните земји.
