Во интервју за The Guardian и други европски медиуми, Јоргенсен предупреди дека ЕУ мора да го сфати проблемот со достапното домување сериозно, бидејќи во спротивно ќе ѝ отстапи простор на анти-ЕУ популистичките движења.
„Ако не го третираме ова прашање како социјален проблем што бара акција, тогаш популистите ќе победат“, рече Јоргенсен, додавајќи дека Брисел „досега не успеал да испорача резултати“ во оваа област.
Јоргенсен, дански социјалдемократ, е задолжен за подготовка на првиот европски план за достапно домување, кој ќе биде објавен во декември 2025, неколку месеци порано од планираното. Планот ќе ги опфати темите на правата на закупците, шпекулациите со недвижности и краткорочните туристички изнајмувања.
Иако Брисел традиционално избегнуваше да се вклучува во националните политики за домување, Јоргенсен нагласи дека ова е и европско прашање.
„Краткорочните изнајмувања се огромен проблем во многу европски градови, и тука се потребни европски правила,“ рече тој.
Во последните години, краткорочните сместувања преку дигитални платформи експлодираа низ европските градови, придонесувајќи за раст на кириите, иселување на локалното население од централните зони и туристификација на урбаните средини.
Паралелно со тоа, цените на недвижностите и кириите драстично пораснаа:
- меѓу 2010 и 2023 година, цените на становите во ЕУ се зголемиле за 48%, а кириите за 22%,
- додека инфлацијата во истиот период изнесувала 36%, според податоците на Евростат.
Некои земји бележат уште поголеми растови – во Естонија кириите пораснале за 211%, во Литванија за 169%, а во Ирска за 98%.
До 2023 година, 9% од жителите на ЕУ трошеле 40% или повеќе од својот приход на домување, при што најтешко било во Грција (29%), Данска (15%) и Германија (13%).
Борба против шпекулациите и заштита на закупците
Јоргенсен истакна дека новиот план ќе се осврне и на „финансијализацијата на домувањето“, односно претворањето на становите во инвестиционен производ.
„Кога домувањето станува средство за шпекулација без обѕир на општеството, тоа неизбежно создава проблеми,“ нагласи тој.
Комисијата разгледува начини како да им помогне на владите да субвенционираат изградба на достапни домови, како и олабавување на правилата за државна помош за да се поттикне изградбата на социјално домување.
Некои идеи што кружат низ ЕУ се сметаат за револуционерни:
- Шпанија размислува за 100% данок на вредноста на имотите купени од не-ЕУ државјани,
- социјалистичките пратеници бараат забрана на продажба на недвижности на странци.
Функцијата на комесар за домување беше воведена во 2024 година од страна на претседателката на Европската комисија Урсула фон дер Лајен, како дел од политичкиот договор со социјалистите во Европскиот парламент за нејзиниот втор мандат.
Со новиот план, Брисел најавува поактивна и солидарна европска политика во областа на домувањето, која ќе се обиде да го врати правото на дом како основно човеково, а не пазарно прашање.
Извор:The Guardian
