Самитот се одржа само неколку дена по состанокот на Г20 во Јоханесбург, каде ЕУ постигна нов трговски договор со Јужна Африка за проекти во чиста енергија и инвестиции.
Европската унија има обврска да стане климатски неутрална до 2050 година, што бара огромни количини обновлива енергија, батерии и технологија за транспортната транзиција. Африка, со својата изобилна сончева енергија и богати резерви на литиум, кобалт и други клучни суровини, станува стратешки партнер за ЕУ во процесот на трансформација.
Во заедничката изјава усвоена на самитот се вели дека двата блока се обврзуваат да го поддржат развојот, индустријализацијата и енергетската транзиција на Африка, како и интеграцијата во регионалните пазари. Приоритет ќе биде развој на обновливи проекти за рурална електрификација, чисто готвење, одржлива индустрија и транспорт.
„Сега сме на раскрсница – силата на нашето обновено партнерство ќе се мери преку делата. Наследството на овој самит ќе се гледа во напредокот што ќе го постигне нашата младина“, изјави претседавачот на Африканската унија Махамуд Али Јусуф.
Од Луанда до Јоханесбург: Африка во фокусот на ЕУ
Самитот во Луанда се совпадна со 20-годишнината од првиот состанок ЕУ–АУ во Каиро. Неколку дена претходно, во Јоханесбург, ЕУ и Јужна Африка потпишаа нов договор кој предвидува соработка во чиста енергија, електропреносни мрежи, инфраструктура и критични суровини. Иако износите не се наведени, Европската комисија го опиша договорот како суштински чекор во обезбедување сигурни и диверзифицирани синџири на снабдување со клучни минерали.
„Во нестабилна геополитичка средина, Европа мора да обезбеди стабилни залихи на критични суровини. Во овој поглед, Јужна Африка е природен и доверлив партнер“, изјави потпретседателот на Комисијата за индустриска стратегија, Стефан Сежорне.
ЕИБ со нов заем за зелена инфраструктура
Европската инвестициска банка на 20 ноември најави заем од 350 милиони евра за јужноафриканската државна компанија Transnet. Средствата ќе се користат за модернизација на пристаништата и развој на зелени водородни капацитети. Договорот го потпишаа претседателот Сирил Рамафоса, претседателката на Европската комисија Урсула фон дер Лајен и генералниот директор на ЕИБ, Ендру Мекдауел.
Но, невладини организации како Corporate Europe Observatory предупредуваат дека голем дел од финансирањето се состои од кредити и гаранции што одат кон европските компании, додека африканските држави ја преземаат финансиската тежина и ризиците – нешто што тие го нарекуваат „енергетски колонијализам“.
Големи проекти: зелен водород и коридорот Лобито
ЕУ планира да увезува 10 милиони тони зелен водород до 2030 година. Јужна Африка во моментов сè уште не е голем производител, но има стратегија до 2030 да достигне 500.000 тони годишно, а до 2050 – до 7 милиони тони.
Во октомври, ЕУ вети речиси 12 милијарди евра инвестиции во чиста енергија во Јужна Африка преку програмата Global Gateway, која финансира инфраструктура надвор од ЕУ. Во рамките на овој механизам, заедно со меѓународни партнери, ЕУ веќе обезбеди речиси 2 милијарди евра за развој на Коридорот Лобито – стратешка транспортна врска што ги поврзува Ангола, Демократска Република Конго и Замбија со Атлантикот.
Соработката помеѓу ЕУ и Африка се продлабочува во време кога енергетската безбедност, климатските цели и геополитичките предизвици се клучни за двете страни, а најавените проекти се гледаат како инвестиции кои ќе ја обликуваат наредната деценија.
Извор: Euronews
