Претседателката на Европската комисија Урсула фон дер Лајен се соочува со најголемиот предизвик за одговорноста на Европската унија во последната генерација — истрага за измама во која се вмешани две високи имиња во Брисел и која заканува да прерасне во криза од големи размери.
Точно една година по почетокот на нејзиниот втор мандат на чело на Комисијата, фон дер Лајен, веќе оптоварена со прашања за својата посветеност на транспарентноста и среде постојани тензии со надворешнополитичкото крило на Унијата, сега мора да најде начин да избегне вклучување во скандал кој датира од нејзините први години на функцијата, пишува Politico.
Објавата на Европското јавно обвинителство дека поранешната шефица на дипломатијата на ЕУ и висок дипломат кој моментално работи во Комисијата на фон дер Лајен биле уапсени во вторникот, веднаш беше искористена од нејзините критичари, кои повторно побараа расправа за четврто гласање за недоверба.
„Во прашање е кредибилитетот на нашите институции“, изјави Манон Обри, копретседателка на Левицата во Европскиот парламент.
Ако обвиненијата се потврдат, тоа би го покренало најголемиот скандал во Брисел од масовната оставка на Комисијата на Жак Сантер во 1999 година, поради обвиненија за финансиско управување.
Полицијата ја уапси поранешната потпретседателка на Комисијата Федерика Могерини, италијанска централно-левичарска политичарка која го водеше надворешнополитичкиот сектор на ЕУ, Европската служба за надворешно дејствување (EEAS), од 2014 до 2019 година, како и Стефано Санино, италијански државен службеник кој беше генерален секретар на EEAS од 2021 до претходно оваа година.
Европското јавно обвинителство соопшти дека има сериозни сомнежи дека тендерската постапка во 2021–2022 година за основање на дипломатска академија поврзана со College of Europe — каде Могерини е ректорка — не била спроведена праведно, и дека фактите, доколку се потврдат, може да укажат на измама во јавни набавки, корупција, судир на интереси и оддавање професионални тајни.
Сагата заканува дополнително да ги влоши веќе затегнатите односи меѓу фон дер Лајен и актуелната шефица на EEAS, високата претставничка на ЕУ Каја Калас. Оваа година Санино ја напушти функцијата генерален секретар и презеде висока позиција во Комисијата.
Еден претставник на ЕУ застана во одбрана на фон дер Лајен, обвинувајќи ја наместо тоа EEAS — автономна служба според договорите на ЕУ, која работи под високата претставничка Калас, една од 27-те европски комесари.
„Знам дека оние кои не ја сакаат фон дер Лајен ќе го искористат ова против неа, но тие користат сè против неа“, изјави претставникот.
„Бидејќи претседателката фон дер Лајен е најпрепознатливата лидерка во Брисел, сè се тура на нејзин грб. Не е фер да се соочи со предлог за цензура за нешто што можеби го направила Службата за надворешно дејствување. Таа не е одговорна за сите институции“, додава тој.
Могерини, Санино и трета личност не се обвинети, а нивното апсење не подразбира вина. Истражниот судија има 48 часа од почетокот на испитувањето да одлучи за следните чекори.
На прашањето за Санино, Комисијата одби да коментира.
На прашањето за Могерини, College of Europe одби да одговори конкретно. Во соопштението се наведува дека институцијата останува посветена на највисоките стандарди на интегритет, правичност и усогласеност — и во академските, и во административните прашања.
