Секоја политичка група во Европскиот парламент се стреми да ја зачува барем една од своите главни приоритети во долгорочниот буџет на ЕУ – и подготвени се да се борат до крај за тоа.
Како што Европската комисија се подготвува да ја објави во среда својата предлог-верзија за следниот седумгодишен буџет на ЕУ, политичките групи веќе се подготвуваат за жестоки преговори за нивните приоритети за финансирање.
Од Лисабонскиот договор во 2009 година, повеќегодишната финансиска рамка (МФР) мора да добие регулаторна согласност од Европскиот парламент, покрај едногласната согласност од земјите-членки на ЕУ.
Ова значи дека мнозинството европратеници мора да го одобрат конечниот текст, што на најголемите политички групи им дава одредена моќ да ги наметнат своите барања.
Европскиот социјален фонд: црвена линија за социјалистите
Групата на Социјалистите и Демократите (S&D) прва јавно ги претстави своите барања. Социјалистите добиле уверување од претседателката на Комисијата, Урсула фон дер Лајен, дека Европскиот социјален фонд (ЕСФ) ќе остане клучен дел од новиот буџет на ЕУ.
Ова ветување доведе до тоа тие да гласаат против предлогот за недоверба во Европскиот парламент, кој беше поразен со големо мнозинство.
ЕСФ е фонд кој поддржува вработување, социјална инклузија, образование и вештини, и изнесува скоро 100 милијарди евра во тековната финансиска рамка. За S&D, неговото вклучување е суштинско.
„Не можеме да прифатиме буџет без Европскиот социјален фонд. Тој е клучен за поддршка на здравството, образованието, вработувањето и вештините,“ изјави европратеничката Карла Тавареш.
Покрај тоа, тие бараат зголемување на уделот на националниот бруто-доходок што оди во буџетот на ЕУ (сега околу 1.2%), како и воведување на ЕУ-дaнаци на дигитални компании и мали пратки.
ЕПП ги брани земјоделството и кохезиските фондови
Европската народна партија (ЕПП), најголемата група во Парламентот, исто така ја поддржува инклузијата на ЕСФ.
„Целиот Парламент ќе го брани Европскиот социјален фонд,“ рече известувачот за буџет од ЕПП, Зигфрид Мурешан.
Но, ЕПП исто така бара без намалување на буџетите за Заедничката земјоделска политика (CAP) и кохезиските фондови. Тие се противат на идејата за спојување на земјоделските и регионалните фондови во еден поширок механизам, како што сугерира Комисијата.
Европските конзервативци и реформатори (ECR) ги поддржуваат овие фондови како посебни инструменти и бараат инвестиции во клучна одбранбена инфраструктура како транспорт, енергетски мрежи и воена мобилност.
Либералите се против национални „пари за државите“
Групата Renew Europe е силно против спојување на програмите во национални „пари за потрошувачка“, каде што владите би имале целосна контрола.
„Ова е погрешно. Го загрозува ткивото на Унијата и ја сече врската меѓу регионите и институциите на ЕУ,“ рече француската европратеничка Фабиен Келер.
Тие бараат стабилни сопствени ресурси за ЕУ, како: приход од Механизмот за јаглеродна граница (CBAM),данок од ОЕЦД договорот за избегнување даноци и такси на мали пакети од трети земји.
Радикалната десница во ЕУ против одбрана и Украина
Групата „Патриоти за Европа“ (PfE) тврди дека Комисијата се обидува да создаде „воен буџет“ на штета на земјоделците. Тие не ја поддржуваат помошта за Украина и се против секаков ЕУ-дaнoк.
„Зелената агенда мора да се укине: таа ги уништува земјоделците, индустриите и го оптоварува семејниот буџет,“ рече Тамаш Доич, шеф на унгарската делегација.
Групата „Европа на суверени нации“ (ESN) бара заштита на надворешните граници, даночни олеснувања, поддршка за истражувања и јасна корист за граѓаните од секој потрошен евроцент.
Зелените и Левицата за климата и социјална правда
Зелените (Greens/EFA) бараат барем 50% од следниот буџет да биде наменет за зелени цели (сега е околу 30%). Тие бараат и дигитален данок за финансирање нови потреби.
Португалскиот европратеник од Левицата, Жоао Оливеира, ги истакна нивните приоритети:
- решавање на кризата со домување
- социјална и економска кохезија
- вработување
- подобри услови за работници
- борба против сиромаштијата
Тие се против зголемување на буџетот за одбрана на сметка на јавните услуги, и бараат нов фонд од 20 милијарди евра за борба против детската сиромаштија.
Ако Парламентот биде игнориран…
Доколку Комисијата не ги вклучи барањата, Парламентот има право да го одбие предлогот и да го врати за преработка.
Преговорите ќе бидат сложени, бидејќи политичките групи имаат различни приоритети, а земјите-членки често бараат нешто друго.
Но едно е веќе јасно: според резолуцијата од мај, актуелниот ниво на национални придонеси кон буџетот на ЕУ не е доволен.
