Министрите за животна средина на ЕУ постигнаа рамковен договор за намалување на ефектите од климатските промени до 2040 година, олабавувајќи ја целта во последен момент, пред самитот на ОН COP30 во Бразил.
По повеќе од 18 часа преговори, министрите неформално постигнаа компромис за намалување на емисиите за 90% до 2040 година во споредба со нивоата од 1990 година, со флексибилност за евентуално олабавување на таа цел.
Министрите планираа повторно да се состанат вчера за формално да го одобрат договорот. Неколку земји, вклучувајќи ги Полска, Чешка и Унгарија, посочија дека ќе се спротивстават на планот, но не се доволно за да го блокираат.
„Веруваме дека имаме основа за политички договор“, рече портпаролот на Данска, земјата што претседава со ЕУ.
Што има во нацрт-документот за климатските промени?
Олабавената цел би им овозможила на земјите да купуваат странски јаглеродни кредити за да покријат до 5% од целта за намалување на емисиите од 90%. Во пракса, ова би значело дека европските фирми би можеле да ги намалат емисиите за 85%, а јаглеродните кредити во странски земји би платиле за намалување на емисиите во име на Европа за да го компензираат остатокот.
Во нацрт-документот се наведува дека ЕУ последователно ќе разгледа и намалување на целта за уште 5% со јаглеродни кредити. ЕУ брза да се согласи за својата нова климатска цел за да не дојде на самитот за климата COP30 со празни раце.
„Многу работи се во прашање. Ризикуваме да го изгубиме нашето меѓународно водство, што е клучно во овој исклучително сложен контекст“, рече шпанската министерка за животна средина Сара Агесен.
Во понатамошен обид да ги придобие скептичните земји, во нацрт-компромисот се вели дека ЕУ ќе ги олабави другите политички чувствителни климатски политики, вклучително и одложување на лансирањето на пазарот за загадување со јаглерод за една година.
Полска и Чешка се спротивставуваат на многу од плановите, велејќи дека тие би можеле да доведат до повисоки цени на горивата.
„Не сакаме да ја уништиме економијата. Не сакаме да ја уништиме климата“
Земји како Франција и Португалија побараа флексибилност од 5% од јаглеродните кредити, додека други, вклучувајќи ги Полска и Италија, побараа 10%. Шпанија и Холандија беа меѓу оние што се спротивставија на понатамошното релативизирање на целите, изјавија дипломати од ЕУ за Ројтерс.
Европската комисија првично предложи намалување на емисиите од 90%, со максимален удел на јаглеродните кредити до 3%. Омекнувањето на целта одразува реакција против амбициозната европска климатска агенда, која не им се допаѓа на индустријата и на некои влади бидејќи не веруваат дека можат да си ги дозволат мерките заедно со одбранбените и индустриските приоритети.
„Не сакаме да ја уништиме економијата. Не сакаме да ја уништиме климата. Сакаме да ги спасиме двете работи истовремено“, рече заменик-министерот за клима на Полска, Кшиштоф Болеста. Полска, Италија, Чешка и други се спротивставија на првичната цел од 90% како премногу рестриктивна за домашната индустрија која се бори со високи трошоци за енергија, поевтин кинески увоз и американски тарифи.
Од друга страна, Холандија, Шпанија и Шведска ги наведоа влошувањето на екстремните временски услови и потребата да се стигне со Кина во производството на зелени технологии како причини за амбициозните цели. Независните советници на ЕУ за климатски науки предупредија дека купувањето странски кредити за CO2 ќе ги одвлече многу потребните инвестиции од европската индустрија.
