Политичката криза во Босна и Херцеговина ескалираше откако Централната изборна комисија (СИП) му го одзеде мандатот на претседателот на Република Српска, Милорад Додик (СНСД), поради правосилна осуда на една година затвор и шест години забрана за политичко делување.
„Уште едно сра*е од Сараево. Последно.“
Додик беше првично осуден уште на почетокот на годината за непочитување на одлуките на високиот меѓународен претставник Кристијан Шмит, а пресудата неодамна стана правосилна. СИП едногласно донесе одлука за одземање на мандатот, согласно Изборниот закон на БиХ.
Според законот, Додик (66) би можел повторно да се кандидира за функција кога ќе наполни 72 години. По објавата на одлуката, Додик реагираше на мрежата X:
„Уште едно сра*е од Сараево. Последно.“
Потоа додаде:
„Предавање и откажување не постојат. Предавање не е опција.“
Што следува?
Додик најави распишување референдум за својата позиција, за кој ќе гласа Народното собрание на РС во петок. „Мандатот ми го даде народот. Затоа ќе го прашам на референдум“, рече тој.
Жалба против одлуката на СИП ќе се поднесе до Апелацискиот оддел на Судот на БиХ. Судењето може да трае и до два месеца, а за тоа време, Додик останува претседател.
„Ова не е крајот на Додик“
Александар Трифуновиќ, уредник на порталот Бука, за Index изјави дека развојот е очекуван:
„Пресудата и одлуката на СИП се донесени по сила на закон. Формално повлекување е неизбежно, но Додик ќе се обиде и понатаму да ги контролира сите политички процеси.“
Трифуновиќ откри дека Додик сака неговиот син да го наследи на чело на СНСД, но тоа предизвикало негодување кај некои членови на партијата.
Паралела со Караџиќ
Ситуацијата потсетува на повлекувањето на Радован Караџиќ по барање на Ричард Холбрук. Но Додик сè уште ги држи сите конци во свои раце – прашање е колку долго.
Против него се водат и други постапки за економски криминал, што дополнително го притиска.
Еуфоријата на опозицијата е опасна
Опозицијата, според Трифуновиќ, е еуфорична, мислејќи дека сега лесно ќе дојдат на власт.
„Тоа е грешка. СНСД сè уште има 33% поддршка. Опозицијата треба да понуди јасна програма, а не само анти-Додик платформа.“
Геополитичка димензија
Случајот со Додик добива меѓународна тежина. Русија побара расправа во Советот за безбедност на ОН, повикувајќи на отфрлање на „политизирана пресуда донесена под западен притисок“.
Српскиот претседател Александар Вучиќ изјави дека „Додик не е генератор на криза“, и нагласи дека Србија ќе биде со својот народ, но ќе се труди да не дојде до ескалација.
Србија, Унгарија и меѓународна поддршка
Српскиот министер за надворешни работи Марко Ѓуриќ побара поддршка од САД против пресудата. Американскиот државен секретар Марко Рубио одговори само со коментар за „стратешкиот дијалог“.
Премиерот на Унгарија Виктор Орбан, преку својот кабинет, предупреди дека отстранувањето на Додик може повторно да го претвори Балканот во „буре барут“.
Додик без меѓународна поддршка?
Есмир Милавиќ, уредник на надворешната политика на N1 Сараево, истакна:
„Поддршката од Орбан и Вучиќ не е доволна. Додик очекуваше и поддршка од Трамп или Путин, но тие не се занимаваат со БиХ.“
„Меѓународната заедница стои зад високиот претставник Шмит. Додик веќе се судрувал со сите високи претставници – дури и со починатиот Педи Ешдаун.“
