Пишува: Астра
Електронската музика некогаш траеше. Не во смисла на минути, туку како состојба. Се слушаше стоејќи, движејќи се, потејќи се, без да мораш да покажеш дека си таму. Имаше време да те стигне. Денес времето е скап ресурс, а вниманието — ретка валута. Алгоритмот не мери звук, туку траење. Колку секунди можеш да го издржиш пред да го префрлиш? Добредојдовте во новата музичка економија: кратко, гласно и доволно препознатливо за да те убеди дека си чул нешто што вреди.
Музика што трае премногу долго за TikTok
Кога последен пат некој ја пуштил песната од почеток до крај? Денес, ако не „удри“ во првите осум секунди, нема што да бара на платформите. Сè што не е моментално „catchy“ исчезнува во понорот на скролањето. Композицијата, таа стара аристократка на звукот, одамна е избркана од клубот.
Продуцентите се адаптираа: drop на седмата секунда, вокал веднаш, интро забрането. Звукот не се гради, се дизајнира. Драматургијата на некогашниот сет е заменета со UX логика — музиката треба да „задржи корисник“. Песната повеќе не комуницира; само се обидува да те убеди да не ја префрлиш.
Алгоритмот како нов диџеј
Некогаш диџеите знаеја да ја почувствуваат толпата. Денес, толпата е формула во код. Spotify одлучува што ти се допаѓа пред да сфатиш дека ти се допаѓа. TikTok знае кога ќе те изгуби, па сече пред тоа да се случи. Алгоритмот не слуша музика — тој ја предвидува.
И во таа предвидливост, уметноста исчезнува. Сè е оптимизирано за реакција, ништо за рефлексија. Светот сака „момент“, не искуство. Нема време за build-up, нема време за тишина.
Пет начини да не се предадеш
И покрај сè, постојат луѓе кои сè уште ја сфаќаат музиката сериозно — не како содржина, туку како времетраење. Моби ја научи машината да чувствува и ја натера да заплаче. Соломун ја натера публиката повторно да има трпение — сетови по три часа, без дроп. Aphex Twin го врати хаосот таму каде што му е местото — непредвидлив, човечки, неразбирлив. LCD Soundsystem ја претвори носталгијата во критика: пеат за технологијата додека танцуваат со неа. А Underworld сè уште го гради истиот колективен транс — звук што бара тело, не екран.
Тие се едни од последните сведоци дека електронската музика не мора да биде објаснета за да биде почувствувана. Не мора да стане тренд за да биде вистинска.
Нова нормалност: музика без телесност
Социјалните мрежи ја претворија музиката во визуелна активност. Денес повеќе се гледа отколку што се слуша. Кога песната станува „sound“ во краток клип, нејзината енергија се троши побрзо отколку што може да се создаде. На местото на сетот останува трејлер.
Парадоксот е дека колку повеќе содржина има, толку помалку музика останува. Сите ние ја „консумираме“ електрониката, но никој не ја живее. Иронично, жанрот создаден да го ослободи човекот преку технологија сега е заробен од технологијата на вниманието.
Малиот отпор
Сепак, сцената сè уште дише — Boiler Room, NTS Radio, локалните фестивали и неколку храбри колективи покажуваат дека звукот може да постои без алгоритам. Таму, времето пак има вредност, а музиката не е мерена во кликови.
Епилог: најреволуционерниот чин денес е трпението
Електронската музика не бара објаснување, туку време. Пред електронските медиуми, тоа беше нормално. Денес е револуционерно.
Можеби најсериозниот акт на отпор против алгоритмите е едноставен: да останеш, и да ја слушнеш целата песна.
