Ако живеете во градови каде температурите редовно надминуваат 32°C, не само што се потите повеќе — можеби и стареете побрзо.
„Нашата студија покажа дека луѓето кои живеат во региони со екстремна топлина имаат биолошка старост до 14 месеци повисока од тие во поладни области,“ вели Еун Јанг Чои, геронтолог од Универзитетот на Јужна Калифорнија. Тоа останува вистина дури и кога ќе се земат предвид фактори како приходи, начин на живот и здравствени состојби.
Што му прави топлината на телото?
Долготрајната изложеност на жештина го оптоварува срцето, нервниот систем, бубрезите и имунолошкиот систем. Срцето мора да работи повеќе за да ја лади кожата, бубрезите се борат да зачуваат течности, а телото се однесува како да има воспаление или инфекција.
„Тоа е како мотор што постојано работи на високи вртежи — деловите почнуваат да откажуваат порано,“ вели д-р Адедапо Илујомаде, превентивен кардиолог во Мајами.
Како топлината ги менува нашите гени?
Научниците сега откриваат дека топлината влијае и на нашата генетика. Преку процес наречен епигенетско стареење, жештината може трајно да измени како нашите гени функционираат. Истражувањата покажуваат дека високите температури предизвикуваат воспаленија, оксидативен стрес и хормонални нарушувања — сите поврзани со стареење.
„Овие промени може да го ослабнат телото во справувањето со болести и стареење,“ вели Чои. Во некои случаи, телото „се сеќава“ на стресот и реагира на начин што е штетен на подолг рок.
Дали сите се подеднакво ранливи?
Не. Луѓето кои со генерации живеат во топли региони често имаат физиолошки адаптации како поефикасно потење. Но, дури и кај овие популации, стапките на срцеви заболувања и деменција растат за време на топлотни бранови — што укажува дека адаптацијата има свои граници.
Може ли да се заштитиме?
Да. Иако не можеме целосно да избегаме од топлината, можеме да ја намалиме штетата:
- Климатизацијата не е луксуз — таа е здравствена неопходност, особено за повозрасни лица. Дури и ладење на една соба може да помогне.
- Пијте вода пред да почувствувате жед — жедта значи дека телото веќе е дехидрирано.
- За најранливите групи (стари лица, деца, хронично болни), поддршката од заедницата е пресудна — соседска грижа може да спаси животи.
Градски решенија за глобален проблем
Малите урбани интервенции како засадување дрвја, сенки на автобуските постојки и зелени површини можат да ја намалат температурата и да го подобрат квалитетот на животот.
Извор: National Geographic
