Група експерти од различни природно-научни дисциплини, вклучувајќи биолози, геолози, географи и хидролози, денеска упатија јавен апел изразувајќи длабока загриженост поради најавените планови за изградба на мали хидроенергетски објекти во сливот на реката Дошница. Овие планови се актуелизираа во време кога е во тек сеопфатен процес на валоризација за прогласување на подрачјето на Демиркаписката Клисура за заштитено подрачје, кое го опфаќа целиот слив на долното течение на реката Дошница.
Министерството за животна средина и просторно планирање го утврди прогласувањето на заштитено подрачје на територијата на Општина Демир Капија како приоритет во својата Програма за заштита на природата за 2024 година (Сл. Весник на РСМ бр. 16/2024). Тековниот процес на валоризација има цел да ги идентификува значајните природни и пејзажни карактеристики на поширокото подрачје на Демиркаписката Клисура и да подготви стручна основа за негово идно прогласување за заштитено подрачје. Ова вклучува и детална анализа на долниот тек на реката Дошница, препознаена како една од најчистите и највредните водотеци во Република Северна Македонија, богата со ендемски и ретки биолошки видови, исклучително значајна за зачувување на биодиверзитетот и водниот режим во регионот.
„Со оглед на тоа што сè уште не се утврдени степенот на заштита и зоните на заштита на идното заштитено подрачје, секоја интервенција која може да предизвика неповратна деградација или девастација на природните вредности – како што е изградбата на мали хидроцентрали – мора итно да се стопира.“ – изјави проф д-р Митко Караделев.
Експертите предупредуваат дека продолжувањето со вакви активности пред завршување на студијата за валоризација и пред донесување конкретни одлуки за зонирање и управување, може да резултира со непоправлива штета врз екосистемите, хидролошкиот баланс и потенцијалот за одржливо користење на подрачјето.
Затоа, експертите предлагаат итен мораториум на сите активности поврзани со изградба на мали хидроцентрали или други инфраструктурни зафати кои носат ризик од деградација на природните вредности. Притоа, потребно е прво да се заврши целосната валоризација на подрачјето, да се дефинираат границите и зоните на заштита и да се изработи соодветен план за управување со идното заштитено подрачје,
Групата апелира до надлежните институции, инвеститорите и пошироката јавност да го почитуваат овој научно-стручен пристап и да се воздржат од било какви зафати што можат да го компромитираат значењето и интегритетот на овој сè уште незаштитен, но извонредно вреден природен простор.
Експертите формално бараат Министерот за животна средина и просторно планирање да го стави текот на реката Дошница и пределот околу неа под привремена заштита, согласно член 97 од Законот за заштита на природата.
Позади апелот застануваат:
Академик д-р Владо Матевски, МАНУ, Скопје
Проф. д-р Митко Караделев, УКИМ, Скопје
Проф. д-р Митко Костадиновски, УКИМ, Скопје
Проф. д-р Рената Ќуштереска, УКИМ, Скопје
Проф. д-р Ивица Милевски, УКИМ, Скопје
Проф. д-р Златко Левков, УКИМ, Скопје
Проф. д-р Валентина Славевска-Стаменковиќ, УКИМ, Скопје
Проф. д-р Милица Ристовска, УКИМ, Скопје
Проф. д-р Александра Цветковска-Ѓорѓиевска, УКИМ, Скопје
Д-р Марјан Темовски, ХУН-РЕН Атомки, Дебрецен
Д-р Билјана Гичевски
Д-р Марјан Комненов
