Во време кога климатските промени и еколошките предизвици се во центарот на глобалната дебата, еко-активизмот и greenwashing-от претставуваат две спротивставени сили. Еко-активизмот е искрена и посветена борба за заштита на животната средина, додека greenwashing-от е манипулативна практика каде што компании или организации лажно се претставуваат како еколошки одговорни.
Еко-активизмот подразбира активности и иницијативи насочени кон заштита на природата и промовирање на одржливи практики. Пример за глобален еко-активизам е движењето Fridays for Future, предводено од Грета Тунберг, кое инспирира милиони луѓе ширум светот да се залагаат за климатска правда. Ова движење, започна како училишен штрајк за климатска правда во Шведска. Денес, милиони млади луѓе ширум светот учествуваат во протестите, барајќи од владите да преземат мерки против климатските промени. Standing Rock Movement е движење се бореше против изградбата на нафтоводот Dakota Access Pipeline, кој би можел да ја загрози водата и земјиштето на домородните заедници. Протестите привлекоа глобално внимание и поддршка. Extinction Rebellion во Обединето Кралство е група која организира ненасилни протести за да го привлече вниманието кон климатските промени и загубата на биодиверзитет. Нивните акции вклучуваат блокирање на патишта и јавни простори. Green Belt Movement (Кенија) е основано од Вангари Маатаи и се фокусира на засадување дрвја за борба против ерозијата на земјиштето и зајакнување на локалните заедници. Движењето има засадено милиони дрвја низ Кенија. Sea Shepherd Conservation Society се бори против нелегалниот риболов и уништувањето на морските екосистеми. Нивните акции вклучуваат директни интервенции за заштита на морскиот живот.
Во Македонија, еко-активизмот се манифестира преку иницијативи кои се борат за чист воздух и намалување на загадувањето. Дополнително, локални организации и граѓански групи често организираат акции за чистење на отпад и подигање на свеста за еколошките прашања.
Greenwashing е практика каде што компании или организации користат маркетинг стратегии за да создадат лажна слика за еколошка одговорност. Ова често се прави преку реклами или етикети кои тврдат дека производите или услугите се „зелени“ или „еколошки“, без вистинска поддршка за тие тврдења.
Пример за greenwashing во светот е случајот со некои нафтени компании кои тврдат дека инвестираат во обновливи извори на енергија, додека нивните главни активности остануваат фокусирани на фосилни горива. Во Македонија, greenwashing може да се забележи кај одредени компании кои промовираат „еколошки производи“, но без транспарентност за нивното производство или влијание врз животната средина.
Во светот, компании како Volkswagen беа обвинети за greenwashing поради скандалот со емисиите на дизел возилата, каде што се манипулираше со податоците за да се прикажат како еколошки прифатливи. Овој автомобилски гигант беше во центарот на скандалот „Dieselgate“ во 2015 година, кога беше откриено дека користеле софтвер за манипулација на податоците за емисиите на дизел моторите. Реалните емисии биле до 40 пати поголеми од дозволените. Shell компанијата е критикувана за тоа што промовира обновливи извори на енергија, додека продолжува со значителни инвестиции во нафта и гас. BP (British Petroleum) често промовира инвестиции во обновливи извори на енергија, но значителен дел од нивните активности останува фокусиран на фосилни горива. Ова предизвика критики за несоодветноста меѓу нивните маркетинг кампањи и реалните практики. H&M и Decathlon: Овие модни брендови беа казнети за користење на непотврдени еколошки тврдења на нивните производи, како што се „одржливи материјали“, без соодветни докази.
Во земјава, greenwashing се манифестира преку недоволно регулирани тврдења за „органски“ или „еколошки“ производи, кои често не се поддржани со соодветни сертификати.
Зошто е важно да се разликуваат?
Разликувањето на еко-активизмот од greenwashing-от е клучно за да се поддржат автентичните напори за заштита на животната средина. Потрошувачите треба да бидат информирани и критички да ги анализираат тврдењата на компаниите, додека владите и регулаторните тела треба да воведат строги стандарди за транспарентност.
Еко-активизмот е двигател на позитивни промени, додека greenwashing-от ја поткопува довербата и ги одвлекува ресурсите од вистинските решенија. Само преку поддршка на автентични иницијативи можеме да изградиме одржлива иднина.
