Како акционери на Групацијата на Европската инвестициска банка (ЕИБ), земјите-членки на Европската унија одобрија рекордно висок плафон за финансирање од 100 милијарди евра за оваа година, како и нови програми за зајакнување на конкурентноста, технолошкото лидерство и безбедноста на Европа. За време на состанокот во Луксембург, Одборот на гувернери на ЕИБ, кој го сочинуваат министрите за финансии на Европската унија, го одобри горниот лимит на финансирање за 2025 година.
Одборите на директори на ЕИБ и Европскиот инвестициски фонд (ЕИФ) претходно дадоа зелено светло за зголемување на финансирањето за безбедност и одбрана, енергетски мрежи и новата програма TechEU за зајакнување на технолошкото лидерство на Европа. Тие, исто така, одобрија стратешки проекти, меѓу другото, за поддршка на економијата на Украина и изградба на значајна воена база во Литванија.
„Едногласната поддршка од нашите акционери – 27 земји-членки – за нашите предлози за обезбедување рекорден износ на финансиски средства за одбрана, енергетска безбедност и технолошко лидерство, ја покажува клучната улога на Групацијата ЕИБ во поддршката на стратешките приоритети на Европа“, изјави претседателката на Групацијата ЕИБ, Надја Калвињо. „Во свет каде што сè и насекаде се менува во исто време, ЕУ е симбол на јасност, доверба и стабилност.“
Новиот плафон за финансирање за 2025 година од 100 милијарди евра беше поставен по полугодишна ревизија на оперативниот план на организацијата и вклучува зголемување на уделот на европскиот сектор за безбедност и одбрана во вкупното финансирање на 3,5%, рекордно финансирање од повеќе од 11 милијарди евра за електрични мрежи и складирање на електрична енергија во Европа, како и поголема поддршка за технолошките и индустриските иновации на ЕУ.
Програмата TechEU и Договорот за чиста индустрија
Групацијата ЕИБ ја започнува најголемата досегашна програма за финансирање на ЕУ за поддршка на иновациите и технолошкото лидерство, за привлекување таленти, капитал и инвестиции во Европа. TechEU во периодот 2025–2027 година ќе обезбеди 70 милијарди евра во форма на капитал од акции и квази-капитал, заеми и гаранции на Групацијата ЕИБ и ќе привлече приватен капитал за генерирање инвестиции од најмалку 250 милијарди евра.
TechEU ја надополнува „Стратегијата за стартапи и брзорастечки претпријатија“ на Европската комисија за поддршка на проекти со висок ризик и иновативни претпријатија во секоја фаза од инвестицискиот циклус. Ќе обезбеди поголема поддршка за суперкомпјутери, вештачка интелигенција, дигитална инфраструктура, критични суровини, зелени индустрии како што се офшор ветерната енергија, здравствената заштита, безбедносните и одбранбените технологии, роботиката и напредните материјали.
Управниот одбор на ЕИБ, исто така, го одобри првиот пакет инструменти во рамките на програмата TechEU за поддршка на лидерството на Европа во чистите технологии, во согласност со Договорот на ЕУ за чиста индустрија, вклучувајќи го зајакнувањето на меѓусебните гаранции за производство на енергија од ветер и три нови инструменти за зајакнување на конкурентноста на Европа.
Пакетот вреден 1,5 милијарди евра ќе обезбеди контрагаранции преку партнерски банки за производителите на мрежни компоненти за да се обезбеди одржливо снабдување. Ова ќе овозможи интеграција на обновлива енергија во електричните мрежи и испорака на прифатлива енергија за бизнисите и домаќинствата во ЕУ.
За да им обезбедат на бизнисите предвидливи и прифатливи трошоци за енергија и да ги забрзаат инвестициите во зелена енергија, ЕИБ и Европската комисија започнуваат пилот-програма од 500 милиони евра за поддршка на пошироката употреба на корпоративни договори за купување енергија (PPA). ЕИБ, преку своите партнерски банки, ќе издаде контрагаранции за дел од PPA склучен од средни претпријатија, како и поголеми енергетски интензивни претпријатија, за долгорочно купување електрична енергија произведена од чисти извори.
Со цел да се обезбеди ликвидност и работен капитал за високо иновативни мали и средни претпријатија вклучени во развојот на зелени технологии, ЕИБ и Комисијата ја започнуваат гарантната програма CleantechEU во вредност од 250 милиони евра. Планирано е и дополнување на програмата со која ЕИБ успешно ги поддржува производителите на ветерни турбини и компоненти во износ од 1,5 милијарди евра.
Новоизбрано раководство
Министерот за финансии на Чешката Република Збињек Стањура беше назначен за нов претседател на Советот на гувернери со еден со едногодишен мандат, а функцијата ја презема веднаш.
„ЕИБ има клучна улога во поддршката на европските приоритети, од одбраната до енергетската безбедност, па сè до достапните станови“, рече чешкиот министер за финансии Збињек Стањура. „Воодушевен сум што ја преземам улогата на претседател на Одборот на гувернери. Со нетрпение очекувам тесна соработка со претседателот Калвино и другите министри за финансии на ЕУ за да ја поддржам ЕИБ во зајакнувањето на нејзините активности што треба да помогнат во надминувањето на многуте предизвици со кои се соочува Европа.“
„ЕИБ убедливо ја докажа својата способност да ги поддржува европските цели во сè посложена геополитичка средина и ефикасно да ги исполнува своите должности во однос на поддршката на безбедноста и одбраната, зелената и дигиталната транзиција, како и економскиот раст на Европа, а во исто време да ја зачува оперативната и финансиската позиција на Банката“, рече министерката за финансии на Бугарија, Теменузка Петкова, која претседаваше со Советот на гувернери во изминатите 12 месеци. „Сакам да му се заблагодарам на претседателот Калвино и на целата институција и да му посакам се најдобро на новиот претседател, мојот драг колега Збињек Стањура.“
Одборот на гувернери, исто така, ја поздрави Катја Плуто како нов претседател на Ревизорскиот комитет, која ја презеде функцијата од Нунја Грасијас Фернандез. Ревизорскиот комитет го презентираше својот годишен извештај во истата пригода.
