Во своето прво интервју за меѓународните медиуми откако ја водеше својата социјалистичка партија до историски четврти мандат на власт, Еди Рама рече дека пред една деценија идејата Велика Британија да бара „места за фрлање имигранти“ била незамислива.
Но, тоа е во согласност со промените во јавниот дискурс во Британија по Брегзит, каде „тотално неприфатливото, тотално смешното, тотално срамното“ стана нормално, рече тој.
Најавена минатиот месец од Кир Стармер за време на посетата на балканската држава, шемата „центри за враќање“ предвидува создавање центри во трети земји кои ќе ги обработуваат барањата на луѓето на кои им е одбиен азил, а ги исцрпиле законските патишта во Велика Британија.
„Тоа е едно од тие нешта што пред 10 години едноставно не би било замисливо – дека Велика Британија ќе бара места за да ги отфрла имигрантите“, рече Рама од Тирана, главниот град на Албанија.
„Фактот дека денес тоа не е само замисливо, туку и се случува, не е затоа што Кир Стармер или [Риши] Сунак прават нешто скандалозно, туку затоа што земјата е во многу мрачна состојба.“
Рама, познат по своите отворени и контрадикторни ставови, изрази разочарување од нивото на јавниот дискурс во Велика Британија. Како посветен англофил, рече дека му било тешко да го прифати.
„Осумдесет проценти од работите што се кажуваат, пишуваат или прифаќаат како нормален дел од дискурсот во денешна Британија се работи што пред Брегзит би биле целосно неприфатливи, целосно смешни и целосно срамни“, посочи тој.
За време на поранешните конзервативни влади, односите меѓу Велика Британија и Албанија се затегнаа, засенети од премини со бродови и обвинувања за нелегални албански имигранти што „напаѓаат“ британски брегови.
Посетата на Стармер во мај – прва досега од британски премиер – имаше за цел да ги постави билатералните односи на нова основа. Додека беше во Тирана, лидерот на лабуристите рече дека се во тек разговори „со голем број земји“ за воспоставување на центрите. Но, во потег што се смета за нежен прекор кон неговиот гостин, Рама на заедничка прес-конференција рече дека Албанија нема да учествува во шемата.
Во интервјуто, Рама појасни дека Стармер, „многу пристојна и прекрасна личност“, ниту јавно го упатил барањето, ниту бил првиот британски лидер што приватно ја отворал темата. Рама рече дека неговиот одговор отсекогаш бил ист: „Јас бев јасен за ова откако Борис Џонсон ме праша, а Риши ме праша… Секогаш велев не.“
Договорот што Албанија го потпиша претходно со италијанската премиерка, Џорџија Мелони, е различен поради „многу посебниот однос“ што го имаат двете земји. Тој предвидува пресретнување луѓе на море и одведување на повеќето од нив не во Италија, туку во прифатен центар во Албанија за обработка на нивните барања за азил, но досега е попречен од правни пречки.
„Од денот кога се сруши бруталниот сталинистички режим во 1991 година, Италија беше покрај нас“, рече Рама. Како резултат на тоа, неговите сонародници имаат „слаба точка“ за Рим.
„Практично, ние сме една земја составена од две независни земји… Италија беше тука за нас во секој мрачен момент и тешка ситуација уште од денот кога излеговме од пеколот на Северна Кореја на Европа“, додаде тој. „Имаме слаба точка за Италија, па кога Италија нè прашува за нешто, ние велиме да, точка.“
Ставот на Рама се совпаѓа со новата самодоверба на малата земја, една од најсиромашните во Европа, која прави некогаш незамисливи чекори кон приклучување кон ЕУ. Со драматична промена на темпото и тонот, што тој го припишува на „геополитичкиот воден дух“ на европските креатори на политики по целосната инвазија на Русија врз Украина, преговорите за пристапување се забрзаа додека Брисел конечно се обидува да го прифати Западен Балкан. Регионот долго време го сметаше Москва за влијателна сила.
Извор: BBC
