Еден ден екстремна топлина може да го намали производството на млеко за дури 10 проценти. Уште повеќе, ефектите од топлотниот стрес кај кравите можат да траат повеќе од една недела, според ново истражување објавено во списанието Science Advances.
Студијата е спроведена во Израел, една од најиновативните земји кога станува збор за млечната индустрија, позната по високото производство на млеко по глава на жител и употребата на напредни технологии. Сепак, дури и таму каде што вентилаторите, системите за вентилација и прскањето со вода беа широко користени, загубите не можеа целосно да се спречат. Во најжешките денови, овие мерки ублажија само половина од штетата.
„Дури и најопремените и технолошки најнапредните фарми не успеваат целосно да се прилагодат на климатските промени“, вели коавтор на студијата Ејал Френк.
Што се случува со кравите за време на екстремна топлина?
Истражувачите следеле повеќе од 130.000 крави во текот на 12 години, користејќи прецизни временски податоци и анкети на фарми. Покажано е дека границата на топлинскиот стрес кај кравите е таканаречената температура на „влажна сијалица“ (комбинација од влажност и топлина), која кога ќе надмине 26°C, производството на млеко нагло опаѓа.
За разлика од обичната надворешна температура, „влажната сијалица“ покажува колку е навистина исцрпувачка топлината за живите суштества. Научниците ја споредиле со „парна бања“, а кравите изложени на такви услови можат да се опорават повеќе од десет дена.
Иако речиси секоја фарма во истражувањето инвестирала во некаков систем за ладење, нивната ефикасност била ограничена. На температури на влажна сијалица од 20°C, ладењето ги намалило загубите за 50 проценти, но на 24°C, ефектот се намалил на само 40 проценти.
Сепак, инвестицијата се исплатила: просечното време на враќање на инвестицијата било околу 18 месеци.
Глобални загуби и нееднакво влијание
Врз основа на израелски податоци, истражувачите моделирале потенцијални загуби кај 10-те најголеми производители на млеко во светот. Без системи за ладење, просечното дневно производство на млеко би можело да се намали за околу 4 проценти до средината на 21 век.
Сепак, во Индија, Пакистан и Бразил се очекуваат уште поголеми намалувања, до 4 проценти по крава дневно. Дури и со системи за ладење, овие загуби би можеле да бидат помеѓу 1,5 и 2,7 проценти.
За земјоделците во потоплите и посиромашните земји, трошоците за адаптација би можеле да бидат превисоки.
„Адаптацијата чини пари, а земјоделците мора внимателно да пресметаат што добиваат, а што губат. Затоа многумина инвестираат во ладење, но не и во целосна изолација на кравите од околината, тоа би било премногу скапо“, вели професорот Ајал Кимхи од Хебрејскиот универзитет во Ерусалим.
Млекото не е единствената грижа
Топлинскиот стрес влијае и на општото здравје и однесување на животните, од плодноста до нивната способност воопшто да преживеат.
Земјоделците веќе се на првата линија на климатските влијанија. Тие се повеќе се соочуваат со поплави, топлотни бранови и непредвидливи врнежи од дожд.
Во Европа, многумина се залагаат за зелени политики токму поради штетата што климата веќе им ја нанесува на земјоделските култури и секојдневниот живот. Некои се нарекуваат себеси „првите погодени од климатските промени“.
Климатските нарушувања веќе им се закануваат на омилените земјоделски производи во Европа, како што се какаото, кафето, пченицата, па дури и бананите, бидејќи влошувањето на условите за одгледување се шири низ целиот свет.
Сега млекото може да биде следно.
Иако кравите се особено чувствителни на топлина, повеќето држави сè уште не преземаат доволно мерки за да ги заштитат сточарите и да се подготват за загуби во производството на добиток.
Авторите на студијата предупредуваат дека спасувањето на млечната индустрија ќе бара многу повеќе од подобро ладење, ќе бидат потребни пошироки реформи, вклучително и подобар третман на животните и политики за да им се помогне на земјоделците во сиромашните и топлите региони да се адаптираат.
„Донесувачите на одлуки треба да размислат за дополнителни стратегии, не само за ладење на кравите, туку и за намалување на стресот, како што е одвојување на телињата и ограничување на движењето“, рече водечката авторка Клер Паландри.
Доколку не се дејствува брзо, климатските промени не само што ќе го променат она што земјоделците можат да го одгледуваат, туку и она што ние можеме да го јадеме и пиеме.
„Климатските промени ќе имаат далекусежни последици врз нашата исхрана. Вклучувајќи ја и таа чаша ладно млеко“, рече Ејал Френк.
