Европската комисија денес го усвои својот план за одбранбена подготвеност за да го подготви блокот „кредибилно да ги одврати своите противници и да одговори на каква било агресија“ до 2030 година.
Документот од 16 страници следува по месеци разговори меѓу Комисијата и земјите-членки за тоа како да се обезбеди дека блокот е подготвен да се одбрани до крајот на деценијата, кога некои разузнавачки агенции предупредија дека Русија може да нападне друга земја.
Единствената новина во планот е тоа што поставува јасни временски рокови за целите идентификувани во претходните документи, вклучувајќи ги приоритетните области на капацитет и четирите паневропски водечки проекти за кои Комисијата смета дека имаат итна потреба од финансирање.
Тука спаѓаат Иницијативата за одбрана од дронови, чиј клучен столб е таканаречениот Ѕид од дронови, сега преименуван во Иницијатива за одбрана од дронови, како и Европскиот воздушен штит и Европскиот вселенски штит.
Ѕидот од дронови треба да биде целосно оперативен до крајот на 2027 година.
Документот не дава никакви нови опции за финансирање што земјите-членки би можеле да ги искористат, ниту пак нуди увид во тоа што ќе вклучува овој ѕид или други водечки проекти или колку би можеле да чинат, според „Еуроњуз“.
Европскиот комесар за одбрана Андријус Кубилијус инсистираше дека „она што го создаваме со патоказот, би рекол, е европска самодоволност во одбраната“.
„Самодоволноста значи наш капацитет да произведуваме доволно, наш сопствен капацитет да го модернизираме производството на одбраната и наш капацитет да го финансираме европското производство и растот на европската одбранбена индустрија“, рече Кубилиус, истакнувајќи дека „самодоволноста во одбраната значи независност“.
На прашањето дали ЕУ можеби премногу се концентрира на непосредните закани и не успева да ги идентификува заканите со кои би можела да се соочи во иднина, Кубилиус призна дека ЕУ дејствувала бавно.
„Дроновите се појавија во Украина во 2023 година во огромен број, но од различни причини не се подготвивме. Она што треба да го гледаме како еден вид предизвик за нас е како да бидеме многу поагилни во подготовката за она што го нарекуваме, знаете, војните на утрешнината“, предупреди тој.
Скоро 80 проценти од воената опрема што земјите-членки на ЕУ ја набавуваат доаѓа надвор од блокот, главно од САД, според извештајот на поранешниот италијански премиер Марио Драги.
Целта на планот е да се охрабрат земјите-членки да набавуваат заедно во обид да се намалат трошоците и да се забрзаат испораките, да се намалат празнините во капацитетите и да се обезбеди земјите-членки да купуваат европски.
Но, како што нагласи еден функционер на Комисијата кој зборуваше под услов на анонимност, „не станува збор за создавање оперативни структури, тоа е до НАТО“.
На прашањето дали ова потенцијално создава проблем со управувањето за четирите земји-членки на ЕУ кои не се дел од воената алијанса и кои би можеле да придонесат дел од парите на своите даночни обврзници за овие водечки проекти, службеникот рече дека „доколку се случи криза, ако избувне војна, тогаш НАТО оперативно ќе ја реши, заедно со соодветни аранжмани со земјите кои не се членки на НАТО“.
Реакцијата на повредите на воздушниот простор во Полска, Данска, Естонија и Романија минатиот месец, исто така, откри некои неефикасности во начинот на кој функционира алијансата, особено околу употребата на национални предупредувања кои можат да ја забават способноста за дејствување во време на криза.
Лидерите на ЕУ ќе се состанат на 23 октомври за да разговараат и да ги поддржат целите поставени од Комисијата.
Во нацрт-заклучоците што ги виде Euronews, лидерите ќе посочат дека треба да се посвети посебно внимание на „конкретни проекти за зајакнување на заедничките напори на земјите-членки во подобрувањето на нивните капацитети за одбрана од беспилотни летала и противвоздушни оружја“ и ќе повикаат на забрзување на развојот на вселенските средства.
