Што е Tor?
Tor, мрежа што ја користат повеќе од два милиони луѓе ширум светот, им овозможува на корисниците анонимно да пребаруваат на Интернет.
Кога го користите прелистувачот Tor, податоците се пренасочуваат низ неколку сервери, или таканаречени „јазли“, пред да стигнат до нивната дестинација. Секој јазол ги знае само претходниот и следниот јазол, но не и целата историја, што го прави невозможно да се одреди идентитетот или локацијата на корисникот.
Бидејќи тие податоци повеќе не се препознаваат, тој дел од интернетот е познат и како „темна мрежа“.
Прелистувачот не користи класични веб-страници, туку таканаречени „онион страници“ до кои може да се пристапи само преку Tor.
Зошто е важен Tor?
Таквиот систем е особено важен за луѓето во земји како Кина, Русија или Иран, каде владите го следат или цензурираат Интернетот.
Мрежата Tor им овозможува на луѓето во тие земји слободно да комуницираат на Интернет, без страв дека ќе бидат препознаени од владините системи за надзор. Исто така, им овозможува на новинарите, активистите и свиркачите да ги заштитат своите извори и безбедно да споделуваат информации.
Зошто властите следат што се случува на Tor?
Очигледно е дека авторитарните држави сакаат да го контролираат интернетот што е можно поцелосно.
Сепак, дури и во демократските земји, службениците сакаат да следат што се дистрибуира на даркнет преку мрежата Tor.
Ова се должи на широкиот опсег на содржини за оружје, дрога и педофилија што се појавуваат таму.
Досега, даркнет беше заштитен простор за оператори како Tor. Меѓутоа, неодамна се дозна дека во 2021 година, германската Федерална канцеларија за криминал успеала да го пронајде операторот на платформата Boystown, која се занимава со педофилија, на мрачната мрежа.
„Истражувачите успеаја во нешто што претходно се сметаше за практично невозможно“, вели германскиот новинар Даниел Мосбрукер за Дојче веле.
Мосбрукер, известувач на германскиот јавен радиодифузен сервис АРД, ја откри приказната со своите колеги.
Како истражителите успеале да го решат случајот? Тие користеле таканаречена тајминг анализа, која вклучува снимање на големината на испратената датотека и следење низ различни јазли до IP адресата на примачот. Иако одзема многу време, во овој случај тоа било успешно.
„Ова бара интензивна контрола на релевантните делови на мрежата Tor, поради што анализата на времето веројатно може да ја вршат само владини агенти“, објаснува Мосбрукер.
Дали е сè уште безбедно да се користи Tor?
Матијас Маркс од хакерското здружение Chaos Computer Club во Европа вели дека „нема докази дека постои ризик од ‘де-анонимизација’ за обичните корисници на Tor“.
Маркс имал пристап до тајни документи кои покажуваат како полицијата успеала да го разоткрие сторителот преку мрежата Tor.
Според неговите наоди, успешните обиди за откривање на идентитетот на корисниците досега биле поврзани со таканаречените „онион сервиси“ и месинџери кои ја користат оваа функционалност.
„Беа вложени многу напори и очигледно успеа само во неколку случаи, не во принцип“, вели Маркс за ДВ.
Мосбрукер исто така не гледа причина за паника. „Прелистувачот Tor сè уште е многу безбедно средство за комуникација“.
И двајцата експерти се согласуваат дека е тешко за владините агенции за надзор да идентификуваат некој што едноставно прелистува на Интернет користејќи Tor. Сепак, тие го повикуваат проектот да ја подобри заштитата на анонимноста.
Дали свиркачите се изложени на ризик?
Се чини дека тоа е главниот проблем. По откритијата на Едвард Сноуден за шпионските активности на американската тајна служба, многу медиуми поставија дигитални поштенски сандачиња каде што укажувачите можат безбедно и анонимно да споделуваат доверливи информации – обично многу големи датотеки.
„Обично нема многу активност на платформите за дојавување додека некој извор не одлучи да достави податоци. Ова е сценарио каде што анализите за тајминг генерално функционираат подобро отколку на друго место“, вели Мосбрукер.
Тој советува да се користи VPN покрај Tor, што е мрежна врска што не е видлива однадвор.
Што вели Tor за извештаите?
Непрофитниот проект Tor инсистира комуникацијата во мрежата да остане анонимна.
„Онион го елиминира проблемот со следење или манипулирање со излезот, бидејќи комуникацијата останува во Tor мрежата“, се вели во соопштението.
„Услугите на онион сервисите обезбедуваат енкрипција. Ова значи дека комуникацијата помеѓу клиентот и онион сервисот е шифрирана низ сите јазли. И клиентот и онион сервисот остануваат анонимни“.
Сепак, истражувачките тимови на Мосбрукер и Маркс покажаа дека тоа веќе не е апсолутно точно.
