Речиси четири години по почетокот на руската инвазија, САД, Европа и Украина се согласија за безбедносни гаранции насочени кон спречување на идни конфликти. Деталите од договорот, опишан од американските претставници како „платински стандард“, беа откриени по успешните дводневни преговори во Берлин.
САД планираат Сенатот да го ратификува договорот, што би го направило правно обврзувачки, по примерот на билатералните одбранбени договори со Јапонија и Јужна Кореја. Сепак, за разлика од тие договори, планот не предвидува испраќање американски трупи на украинска територија, потврдија украински и европски претставници.
Наместо тоа, во почетната фаза, ќе се воспостави мисија предводена од САД за следење на прекинот на огнот и посредување во споровите, со цел решавање на какви било тензии пред тие да ескалираат во насилство, пишува британскиот „Телеграф“ .
Воздушната моќ како одговор на агресијата
Доколку дипломатските напори не успеат и дојде до уште една руска инвазија, Вашингтон ќе мора да одлучи за употреба на смртоносна сила. Дипломатски извори велат дека најверојатниот одговор би вклучувал воздухопловните сили.
Според овој план, американските борбени авиони Ф-35, ракетите Томахавк или слични системи стационирани на територијата на НАТО би можеле да се користат за контранапади во случај Москва да го прекрши примирјето. Теоретски, американските сили би можеле да ѝ помогнат на Украина со спроведување прекугранични напади врз руската воена опрема.
Сепак, превентивните напади се сметаат за малку веројатни поради ризикот од ескалација, а воената акција на САД би дошла дури откако одговорноста за конфликтот јасно ќе ѝ се припише на Русија.
Улогата на европските сојузници
Американското тешко оружје би ги надополнило обврските што веќе ги понудија европските партнери. Коалицијата на волјата, предводена од Велика Британија и Франција, предложи да преземе значителен дел од товарот со распоредување мултинационални сили за „убедување“.
Нивната примарна улога би била да ја обучуваат повоената војска на Украина, да го следат нејзиниот воздушен простор и да ги обезбедуваат клучните бродски линии во Црното Море. Во соопштението потпишано од повеќе од десетина европски лидери се вели дека силите ќе „помогнат во регенерацијата на украинските сили, во обезбедувањето на украинското небо и во поддршката на побезбедни мориња, вклучително и операции во Украина“.
Европски извори признаваат дека овие копнени сили би можеле да послужат и како „активатор“ за забавување на можна руска инвазија додека не пристигнат засилувања, но сè уште не е донесена одлука за „правилата на ангажман“ во случај на директен контакт со руските сили.
Создавање на „челичниот еж“
Со месеци, Киев инсистираше на клучната улога на САД во безбедносните гаранции, што Доналд Трамп им го овозможи во својата најнова понуда. Гаранциите ветуваат обнова и развој на вооружените сили на Украина во она што стана познато како „челичен еж“ – армија што би било тешко да се надмине за идните напаѓачи.
Генералниот секретар на НАТО, Марк Руте, ја опиша Украина како „прва линија на одбрана“. „Сè уште треба да се осигураме дека украинските вооружени сили имаат сила да се спротивстават на каква било руска агресија сега, се разбира, но и во иднина“, изјави тој.
Деталниот мировен план од 20 точки предлага ограничување на бројот на украинската војска на 800.000 лица, што е компромис со руските барања. Сепак, нема да има ограничувања за системите за оружје што Украина би можела да ги користи за одбрана.
Дали Путин ќе се согласи?
Иако безбедносните гаранции понудени од САД беа добредојдени во Киев и европските престолнини, работата сè уште не е завршена, а понатамошните разговори продолжуваат овој викенд во Мајами.
Со оглед на тоа што понудените гаранции се слични на Член 5 на НАТО, европските извори се сè поскептични дека Путин ќе се согласи со ваквите предлози. Иако Украина нема да се приклучи на НАТО во скоро време, овие гаранции претставуваат значајна стратешка пречка за амбициите на Путин.
Прашањето што останува за Европа е: „Како ќе реагира Трамп ако Путин отфрли мировен договор врз основа на овие гаранции?“
Украинскиот претседател Зеленски е јасен: „Верувам дека САД ќе применат санкции и ќе ни обезбедат повеќе оружје ако [Путин] одбие сè. Мислам дека тоа би било фер барање од наша страна до Американците“.
„Според мене, логиката е следнава: ако САД се подготвени да обезбедат безбедносни гаранции за Украина и да применат силни гаранции ако Путин го прекрши договорот, тогаш кажете ми искрено – како тоа се разликува од ситуација каде што Путин не сака да ја заврши војната?“, додаде тој.
