Професионалните новинари и медиуми треба да можат да работат во слободна медиумска средина без притисоци и закани за да се гарантира функционирањето на демократските процеси. Само безбедни и добро платени новинари и медиумски работници можат да продуцираат новинарство кое го штити јавниот интерес.
Ова се истакнува во Декларацијата што денеска на прес-конференција ја претставија Меѓународната федерација на новинари (ЕФН) и Самостојниот синдикат на новинари и медиумски работници (ССНМ) во која се посочува дека новинарите и медиумските работници во земјава работат во несигурни услови, со ниски плати, со често кршење на нивните професионални и работни права и под различни закани и напади од различни интересни групи.
Како што истакна претседателот на ССНМ Павле Беловски, Декларацијата која беше поддржана и од Здружението на новинари на Македонија и Институтот РЕСИС беше создадена по тридневната „Мисија за скрининг и застапување за професионалните и работничките права на новинарите и медиумските работници“ во земјава, дел од проектот „Работнички права за независно новинарство“ поддржан од Европската Унија.
Тричлена мисија предводена од Ентони Беланжер генерален секретар на ЕФН, во која се и Нисрине Саламех менаџер за проекти во ЕФН и Деирдре Кевин, медиумски експерт и консултант, беше во земјава за скрининг и застапување на работничките и професионалните права на новинарите и медиумските работници. При тоа беа одржани седум средби со државни институции и редакции на кои беа запознаени со состојбите и условите во кои работат новинарите и медиумските работници. На средбите се разговарало за условите во кои работат новинарите и медиумските работници, како во редакциите така и на терен, актуелните измени во Законот за медиуми и отворање на целосен и инклузивен процес за носење измени во Законот за медиуми и носење на сите медиумски закони.
-Никогаш не заборавајте дека новинарите работат во јавен интерес, никогаш не заборавајте дека новинарите работат во интерес на граѓаните на својата земја. Демократијата мора да брани слободен и независен печат. Демократијата мора да им овозможи на медиумите и новинарите да работат во добри услови. Демократијата мора да обезбеди етичка и економска независност на своите новинари и медиумски плурализам, рече Беланжер на прес-конференцијата.
Тој порача дека Законот за медиумите мора да ги зема предвид демократските стандарди, но и меѓународните документи и одлуки.
Претседателот на ССНМ рече дека оваа посета или мисија е важна од повеќе аспекти.
-Пред се многу ни значи поддршката која ја добиваме од Меѓународната федерација на новинари која претставува стотици илјади новинари од целиот свет, но е важна и поради искуството и знаењето кое го имаат тие како и Деирдре Кевин кога се работи за борбата за работничките права и застапувањето за нивно остварување како преку директна борба, така и преку подобрување на законските решенија кои се однесуваат на медиумите, рече Беловски.
Експертката за медиумска легислатива Кевин ја истакна потребата од развивање на целосно нова легислатива за медиумите.
-Многу е важно да се продолжи со процесот на подобрување на медиумската легислатива, особено усогласување со Европскиот закон за слобода на медиуми. Ова се однесува и на заштитата на условите за работа на новинарите. Секако, потребна е и транспарентност на финансирањето на медиумите. Преку ЕУ проект во 2023 година веќе беа изработени низа анализи и препораки за нов Закон за медиуми со кои се подобруваат и заштитуваат работничките права на новинарите. Исто така се препорачува и формирање на фонд за медиумски плурализам и квалитетно новинарство, рече Кевин.
Во Декларацијата се бара отворање транспарентен и инклузивен процес за создавање на сеопфатна медиумска легислатива која е усогласена со европските стандарди и особено со Европскиот закон за слобода на медиумите и Глобалната повелба за етика на професионални новинари на Меѓународната федерација на новинари. Покрај тоа се бара и зајакнување на одредбите во Законот за медиуми кои се однесуваат на механизмите за заштита на работничките права на новинарите и медиумските работници, воспоставување механизми за зајакнување на социо-економската положба на новинарите и медиумските работници, усвојување на измените на актуелните Измени на законот за медиуми, особено оние кои се однесуваат на локалните, медиумите на заедниците, специјализираните и непрофитните медиуми. Воедно се бара и поддршка на напорите на медиумските организации за формирање на јавен национален фонд за медиумски плурализам кој ќе обезбеди недискриминаторска и објективна поддршка, пред сè на новинарите и новинарството, со фокус на најзагрозените како локалните медиуми, препознавање на заканите за јавниот интерес од таканаречените СЛАПП тужби и обезбедување поголема транспарентност и ефикасност на националните и локалните власти кон новинарите и медиумите.
