Откако беа одобрени за слабеење, се појавија бројни сведоштва за ненамерни бремености со изразот „Оземпик бебиња“. Иако ваквите приказни поттикнаа надеж кај дел од лицата што се борат со неплодност, кај други предизвикаа загриженост – дали лекот може да ја намали ефикасноста на контрацепцијата?
Како GLP-1 лековите влијаат на организмот
GLP-1 рецепторските агонисти, како што се Ozempic, Mounjaro, Zepbound и Wegovy, го имитираат дејството на природниот хормон кој го регулира шеќерот во крвта и апетитот. Тие го забавуваат празнењето на желудникот, што доведува до подолго чувство на ситост, подобра контрола на инсулинот и значително намалување на тежината.
Влијание врз контрацепцијата
Поради забавеното празнење на желудникот, дел од научниците се прашуваат дали овие лекови можат да го одложат или намалат апсорбирањето на оралните контрацептиви. Истражување од 2024 година покажа дека семаглутид (активната состојка во Ozempic и Wegovy) не го намалува нивото на хормоните од контрацепцијата во крвта.
Меѓутоа, други GLP-1 лекови, како лираглутид и дулаглутид, го намалуваат нивото на хормони до 45 проценти и го одложуваат нивниот ефект за неколку часа – но не доволно за да предизвикаат неуспех на контрацепцијата.
Посебен случај е тирзепатид (Mounjaro, Zepbound), кој активира уште еден рецептор и може да ја намали концентрацијата на хормоните дури за 66 проценти. Американската агенција за храна и лекови (FDA) препорачува дополнителна заштита од бременост во првите четири недели по започнување на терапијата и при секое зголемување на дозата.
Потенцијални ефекти кај жени со ПЦОС
Поликистичниот оваријален синдром (ПЦОС) е едно од најчестите ендокрини нарушувања кај жените и водечка причина за неплодност. Многу жени со ПЦОС имаат отпорност на инсулин и зголемена телесна тежина, што го влошува нивниот хормонален баланс.
Истражувањата покажуваат дека лековите кои ја подобруваат контрола на инсулинот, како Метформин, можат да ја зголемат веројатноста за овулација. GLP-1 лековите, кои истовремено ја намалуваат тежината и го подобруваат метаболизмот, може да имаат сличен ефект, иако засега нема доволно докази дека директно ја подобруваат овулацијата или шансите за бременост.
Плодноста е повеќе од телесна тежина
Иако губењето тежина може да помогне кај некои жени, плодноста зависи од сложен спој на хормонални и метаболни фактори. Експертите предупредуваат дека не треба да се поедноставува проблемот – ниту да се создава стигма дека телесната големина е единствената причина за неплодност.
Истражувачите забележале дека кај лица кои доживуваат брзо слабеење, како по бариатрична операција, понекогаш доаѓа до ненамерна бременост поради обновена овулација. Сличен ефект би можел да се појави и кај оние кои постигнуваат значително слабеење со GLP-1 лекови.
Науката сè уште нема конечен одговор, но еден факт е сигурен – GLP-1 терапиите го менуваат начинот на кој го разбираме метаболизмот, хормоните и плодноста, а идните истражувања ќе покажат до каде се протега нивното влијание.
Извор: National Geographic
