И додека внимателно ги дегустирам сите, како дел од мојата посветеност да ја информирам јавноста, не го чувствувам истиот излив на вкус што обично го добивате од чоколадо – она со познатата, мазна, светло-кафеава, восочна обвивка. Вистината е дека ова не е чоколадо. Се произведува од семки од сончоглед. Или од фава грав (познат и како боранија).
Изборот пред мене претставува само мал дел од алтернативите на чоколадото без какао, кои полека се појавуваат на европските малопродажни полици. Производителите ги следат новите пазарни трендови – делумно поттикнати од драматичниот раст на цената на вистинското чоколадо.
„Просечната малопродажна цена на чоколадото се зголеми за 9% во текот на 2024 година“, вели Ричард Кејнс, главен аналитичар за храна и пијалаци во британската фирма за пазарни истражувања Mintel. „Само во јануари, порастот изнесуваше 14%.“
Но, тоа е само малопродажната цена. Големопродажната цена на главната состојка – какаото, добиено од ферментирани, печени и мелени зрна – порасна за неверојатни 300% во текот на 2024 година.
„Ја следам индустријата на чоколадо веќе неколку години – не паметам покрупна приказна од оваа кога станува збор за растот на трошоците“, додава Кејнс.
Главната причина за овој раст лежи во климатските промени, кои негативно влијаат на производството на какао – особено во Западна Африка.
Дополнително, некои фармери во Гана, според извештаите, се откажуваат од одгледување какао во корист на нелегално ископување злато.
Резултатот? Глобален дефицит од околу 500.000 тони какао во изминатата година.
Можеби вистинското чоколадо ќе стане луксузен производ во иднина, предвидува Масимо Сабатини, ко-основач и извршен директор на италијанската компанија Foreverland, која произведува какао-алтернатива во прав наречена Choruba.
Наместо зрна од какао, компанијата користи лушпи од рогач. Рогачот дава мали, кафеави мешунки во форма на банана кои содржат семиња, што можат да се обработат во прашок сличен на какао. Сепак, оваа замена има долг – и не баш позитивен – углед.
Во една статија на New Yorker се наведува дека цела генерација била „трауматизирана“ од рогач-базирани чоколадни производи во 1970-тите. Не вкусувале како вистинско чоколадо и не се топеле во уста на ист начин.
Но, Сабатини тврди дека неговата компанија успеала да создаде достоен производ. Иако рогачот „всушност не вкусува како чоколадо“, тој објаснува дека процесот на ферментација и печење што го применуваат во Foreverland ги ублажува карактеристичните ноти на рогачот, доближувајќи го вкусот до оној на какаото.
Нивната темна чоколадна алтернатива базирана на рогач е послатка и повеќе наликува на карамела отколку на типично темно чоколадо.
Постои и здравствен аспект. „Можеме значително да ја намалиме содржината на шеќер“, вели Сабатини. Рогачот исто така содржи повеќе растителни влакна и помалку масти во споредба со какаото.
Германската компанија Planet A Foods разви сосема поинаква алтернатива. Според Сара Маркарт, ко-основач и технички директор, нивната цел не е да го заменат чоколадото, туку да понудат одржлива алтернатива што ќе ја ублажи нестабилноста на пазарот на какао.
За разлика од Foreverland, Planet A Foods користи семки од сончоглед како главна состојка во својот какао-прашок наречен ChoViva.
„Ние ги обработуваме семките од сончоглед на ист начин како зрната какао“, објаснува д-р Маркарт. „Станува збор за богата состојка, која е лесно достапна – постојат милиони тони на пазарот.“
ChoViva денес е застапена во околу 35 различни малопродажни производи, претежно на пазарите во Германија и Франција, а се користи и во минијатурни јајце-слатки што Aldi ги продава во Велика Британија. Тие се направени со кикирики и обложени со чоколадо-налик премаз што содржи ChoViva.
При дегустацијата, доминира солениот вкус на кикириките, но текстурата на чоколадниот слој е навистина импресивна. Истото важи и за бисквитите покриени со ChoViva.
Сепак, забележувам дека премазот што наликува на чоколадо е доста тенок и не многу интензивен по вкус. Но, текстурата е речиси идентична со онаа на вистинското чоколадо – само што не се топи така лесно.
Најуспешниот пример, сепак, се пуканките со ChoViva – тие навистина го задржуваат чоколадниот карактер.
Севкупно, овие производи не би го вознемириле просечниот потрошувач – особено оној кој не знае дека не содржат вистинско чоколадо.
Стартап од Обединетото Кралство, Nukoko, исто така се приклучува во трката. Двајца од основачите претходно воделе бизнис со вистинско чоколадо, а сега, во партнерство со храна-научник, создадоа нов потфат.
„Од прва рака ги искусивме проблемите со синџирот на снабдување со чоколадо“, вели ко-основачот Рос Њутн. Слично на Foreverland и Planet A Foods, и Nukoko се одлучи за локално достапна и лесно преработлива состојка, со цел да се намалат транспортните трошоци и да се ублажат ризиците поврзани со глобалните синџири на снабдување.
Извор: BBC
