Како брчките на лицето или болките во зглобовите, и обелената коса се смета за еден од многуте знаци на старост. Но, за оние кои не се подготвени да ја прифатат сивата коса, дали е можно да се смени овој процес?
Една студија од 2021 година покажува дека процесот на белеелње на косата, најверојатно не може да се запре.
„Косата ја губи бојата која не може да се врати“, велат Мартин Пикард, вонреден професор по медицина, во Колумбија и Роберт Н. Батлер во Њујорк.
Пикард е коавтор на студијата од 2021 година, објавена во списанието eLife, која ја испитуваше улогата на стресот во прогресијата – и краткорочното враќање – на побелената на косата. Во студијата тој опфати широк опсег на возрасти.
Тие проучувале луѓе кои имале прамени на коса со потемни пигменти на двата краја, но седа коса во средината, и откриле дека периодите на намален стрес се во корелација со привремено враќање на процесот на белеење. Кај еден од учесниците двонеделниот одмор резултирал со репигментација на косата.
Сепак, за разлика од приказната за Марија Антоанета, чија коса наводно побелела преку ноќ пред нејзината егзекуција, важно е да се запомне дека еден или неколку стресни денови не можат да ја одредат бојата на косата. Според професката по дерматологија и кожна хирургија на Универзитетот во Мајами во Флорида, д-р Антонела Тости, факторите од околината можат да бидат повлијателни од индивидуалните стресни настани.
„Оксидативниот стрес, на пример, предизвикан од пушење или загадување на воздухот, е нешто што дефинитивно го зголемува ризикот од побелена коса. Сè уште се утврдува дали внесувањето на антиоксиданси во секојдневната исхрана преку храна како што се боровинки или пекан може ефикасно да се бори со овие ризици од сивилото“, рече Тости.
Но, постојат некои докази за поддршка на идејата дека исхраната богата со антиоксиданси може да ги намали ефектите од стареењето помагајќи да се намали оштетувањето на клетките и ДНК предизвикано од нестабилните молекули наречени слободни радикали. Слободните радикали можат да се појават природно во телото, но можат да бидат предизвикани и од надворешни фактори како што се пушењето, изложеноста на ултравиолетовите зраци и атмосферското загадување.
За жал, намалувањето на личните и еколошките стресови сè уште нема целосно да ја спречи седата коса. Повеќе од половина од луѓето почнуваат да побелуваат до 50-тата година од животот, а за луѓето со генетска лоза за рано проседување, генетиката може да игра поголема улога од управувањето со стресот, вели д-р Џошуа Цајхнер, дерматолог во болницата Маунт Синај во Њујорк.
„Ако имате семејна историја на рано побелена коса, веројатно и вие рано ќе побелите. „Никогаш не сум видел сивите влакна да се вратат во нормала, што може да значи дека има трајна промена во самиот фоликул на косата“, рече Цајхнер.
Иако сè уште нема целосно ефикасни третмани или решенија за седата коса, тоа не значи дека експертите се откажуваат.
Еден потенцијален начин за напредок „лежи“ во она што се случува со меланоцитите – меланоформирачките клетки во косата одговорни за бојата – во сивата коса. Досега, научниците мислеа дека меланоцитите умираат со возраста. Но, резултатите од студијата за стаорци објавена во списанието Nature во 2023 година сугерираат дека меланоцитите едноставно може да се концентрираат во коренот на фоликулот на косата и да не мигрираат нагоре низ праменот за да обезбедат пигмент.
Според Тости, можно е преку медицински процедури повторно да се активираат овие меланоцити за косата повторно да стане темна. Меѓутоа, во моментов не постои процес кој може да го постигне тоа.
Друга можност може да биде лекувањето на оксидативниот стрес, смета Цајхнер, со стимулирање на ензимите кои се борат против слободните радикали во скалпот преку локална примена на антиоксиданси. Но, засега, немедицинските третмани во најблискиот локален салон за убавина се најверојатно вашата најдобра опција за намалување на сивилото.
„Во моментов, единствениот лек за седата коса е добар фризер-за боење на косата“, вели Цајхнер. |
