Според извештајот, 100-те најголеми одбранбени компании во светот ги зголемиле приходите за 5,9% во однос на претходната година, достигнувајќи околу 679 милијарди долари – највисока бројка досега.
SIPRI нагласува дека побарувачката е пред сè поттикната од војните во Украина и Газа, но и од растечките тензии на глобално и регионално ниво, како и континуираното зголемување на националните буџети за одбрана. Многу компании, за да ја задоволат побарувачката, ги прошириле капацитетите, изградиле нови фабрики или купиле конкуренти.
САД доминираат, но европските компании забележуваат најбрз раст
САД и понатаму го предводат светскиот пазар, со 39 од 100-те најголеми одбранбени компании. Нивните приходи пораснале за 3,8%, достигнувајќи 334 милијарди долари – речиси половина од светскиот вкупен приход. На врвот на листата се Lockheed Martin, RTX и Northrop Grumman.
За првпат на списокот се појавува и SpaceX, компанијата на Илон Маск, која со приходи од 1,8 милијарди долари се искачи на 77. место.
Во Европа (без Русија) приходите од продажба на оружје се зголемиле за дури 13%, достигнувајќи 151 милијарда долари – скок поттикнат пред сè од високата побарувачка поврзана со војната во Украина и засилената перцепција на Русија како закана.
Германските компании Rheinmetall, ThyssenKrupp, Hensoldt и Diehl бележат вкупен раст од 36%, остварувајќи 14,9 милијарди долари.
Раст и во Русија, Украина и Израел
Руската инвазија врз Украина ги зголемила приходите на одбранбените компании од двете страни на фронтот. Украинскиот производител Ukroboronprom бележи раст од 41%, достигнувајќи 3 милијарди долари.
На руската страна, компаниите Rostec и United Shipbuilding Corporation пријавиле раст од 23%, со вкупно 31,2 милијарди долари приходи, и покрај санкциите и недостигот од делови.
Во Израел, трите компании на листата бележат раст од 16% и вкупно 16,2 милијарди долари, и покрај критиките поради војната во Газа. Светската побарувачка за израелски системи во 2024 година останала висока.
Слабеење на кинеската индустрија
И покрај глобалниот раст, SIPRI предупредува дека Европа се соочува со сериозни предизвици, особено во обезбедувањето критични материјали неопходни за производство на оружје. Голем дел од овие минерали доаѓаат од Кина, која има речиси монопол врз ретките земни елементи.
Во самата Кина, меѓутоа, одбранбената индустрија се соочува со проблеми. Корупциски скандали во системот за набавки доведоа до одложување и откажување на големи договори, поради што приходите на индустријата паднале за 10%.
Иако Јапонија и Јужна Кореја забележале зголемување, вкупните приходи на регионот Азија-Пацифик се намалиле за 1,2%, што го прави единствениот регион со пад во светски рамки.
„Европа станува жариште на новото вооружување“
Еколошката организација Greenpeace порача дека податоците укажуваат на значително преместување на центарот на глобалната индустрија за оружје кон Европа.
„Европа сè повеќе станува жаришна точка на повторното вооружување,“ порача активистот за разоружување Александар Лурц, додавајќи дека рекордните буџети за одбрана покажуваат дека „светот никогаш побрзо не се движел во погрешна насока“.
Според него, сегашниот модел на раст не носи стабилност: „Сигурноста и мирот нема да дојдат на овој начин.“
SIPRI ги следи глобалните приходи од продажба на оружје од 1989 година, а кинеските компании ги вклучува во анализите од 2015 година.
Извор: Index.hr
