Во последната деценија, цените на куќите низ Европската унија драматично се зголемиле, а Португалија се издвојува како една од земјите со најпреценети недвижности, покажува новиот извештај на Европската комисија под наслов „Живеалиштето во Европската унија: развој на пазарот, клучни фактори и политики“.
Според податоците, цените на недвижностите во ЕУ меѓу 2014 и 2024 година пораснале во просек за 50 проценти, но во неколку земји растот бил дури и над 200 проценти.
Земјите со најголем номинален раст на цените се:
- Унгарија
- Литванија
- Чешка
- Португалија
- Естонија
- Бугарија
- Полска
Според Комисијата, главни причини за овој раст се високите каматни стапки, зголемената побарувачка од инвеститори и богати домаќинства, порастот на краткорочните изнајмувања и недостигот на нова станбена изградба.
Особено е истакнат случајот со Португалија, каде што цените се оценети како преценети за околу 35 проценти – единствената земја во која преценетоста значително се зголемила до 2024 година.
Кога се споредува растот на цените со растот на приходите, најголемо зголемување на односот е забележано во:
- Португалија
- Холандија
- Унгарија
- Луксембург
- Ирска
- Чешка
- Австрија
Во овие земји односот меѓу цената и приходот е зголемен за повеќе од 20 проценти во споредба со 2014 година.
Во споредба, Хрватска е позиционирана како земја со умерено движење на пазарот на недвижности, особено во однос на земјите со најголеми промени.
Во извештајот се наведува дека туризмот и краткорочните изнајмувања, особено преку платформи како Airbnb, значително придонеле за растот на цените во Португалија.
„Порастот на краткорочните изнајмувања во туристичките области е тесно поврзан со зголемувањето на цените на куќите и кириите,“ стои во документот.
Истражувачите предупредуваат дека зголемената активност на туристичките платформи го намалува бројот на достапни станови за долгорочно изнајмување, што дополнително го зголемува притисокот на пазарот, особено во историските градски центри.
Во Португалија, само 2 проценти од станбениот фонд е јавен, што е еден од најниските удели во Европа. Истовремено, институционални инвеститори – како осигурителни компании и пензиски фондови – имаат сè поголема улога во поскапувањето на недвижностите, особено во големите градови.
Ситуацијата се влошува поради бавната бирократија. Во земји како Португалија, Шпанија, Хрватска и Грција, дозволите за градба се на историски најниско ниво, а постапките за издавање дозволи траат со месеци – од три недели во Литванија до 31 недела во Португалија.
Според податоците, една од шест недвижности во ЕУ е празна, а Португалија е меѓу земјите со најголем број вакви објекти, заедно со Бугарија, Романија, Малта, Кипар и Унгарија.
Недостигот од достапни станови и зголемените цени доведоа до сериозна станбена криза во Португалија, каде што протестите против високите кири и недостигот на прифатливо домување станаа честа појава.
Португалската влада најави мерки како намалување на ДДВ на 6% за изградба на станови за изнајмување, како и поттикнување на нови инвестиции во станбениот сектор.
Премиерот Луиш Монтенегро изјави дека мерките се насочени кон области со најголем притисок, како Лисабон и Порто.
Европската комисија, пак, во јуни предупреди дека португалските влади сè уште не дале ефективен одговор на станбената криза и препорача воведување на контрола на кириите и ограничување на краткорочните најмови.
Извор:Index.hr
