Цените на алкохолните пијалоци значително варираат низ Европа и овие разлики се резултат на даночни политики, регулативи и обиди на државите да го намалат алкохолно предизвиканиот ризик по јавното здравје. Според податоците на Евростат, европските домаќинства во просек трошат околу евро и пол од секои сто евра на алкохолни пијалоци, но овој удел драстично се менува од земја до земја. За подобра споредба се користи индексот на ниво на цени кој ги покажува разликите во цената на идентичен кош бакет пијалоци, при што просекот на Европската Унија е поставен на сто, а секоја земја која е над оваа бројка има поскап алкохол и обратно.
Нордиските земји ги предводат листите со највисоки цени
Исланд се издвојува како убедливо најскапа земја за купување алкохол меѓу 36 европски држави во споредба. За кошница пијалоци што на нивото на ЕУ чини сто евра, жителите на Исланд плаќаат дури двесте осумдесет и пет евра што е сто осумдесет и пет проценти повеќе од европскиот просек. Веднаш по него се Норвешка со двесте дваесет и шест евра, Финска со двесте и десет и Турција со двесте и три евра, што значи дека алкохолот таму чини повеќе од двојно во однос на европскиот стандард. Ирска со индекс од сто деведесет и осум исто така се наоѓа во групата на најскапи, а останатите нордиски земји како Шведска и Данска исто така се над просекот со индекси сто четириесет и шест и сто дваесет и пет.
Најевтини пијалоци во Италија, Германија и Австрија
Во спротивност со северот, Медитеранот и Централна Европа нудат значително пониски цени. Италија го има најнискиот индекс со цена од осумдесет и четири евра за пијалоци што во ЕУ чини сто, што е шеснаесет проценти под просекот. Германија следи со индекс осумдесет и седум, Австрија со деведесет, а Шпанија со деведесет и еден. Ова покажува дека во најголемите економии на Унијата – со исклучок на Франција – алкохолот генерално е поевтин од европското ниво. Франција со индекс од сто и два е само малку над просекот.
Цената не значи и достапност: улогата на приходите
При споредување на цените не се земаат предвид приходите, па затоа ниските цени не значат автоматски и поголема достапност и обратно. Земја со ниски цени но ниски приходи сепак може да има пониска достапност на алкохол, додека високообземните земји со повисоки цени можат да имаат релативно лесен пристап. Според експертите најважен фактор се акцизните давачки кои ја зголемуваат малопродажната цена на пијалоците. Во северните европски земји како Скандинавија, Ирска и Обединетото Кралство традиционално се применуваат високи акцизи поради високата консумација и поврзаните здравствени ризици.
Акцизите го формираат најголемиот дел од крајната цена
Според податоците на СЗО, земјите како Финска, Турција, Норвешка, Естонија и Исланд имаат највисоки удели на акцизи во цената на пивото со стапки меѓу дваесет и осум и триесет и девет проценти, додека за жестоките пијалоци тој удел често надминува педесет проценти. Во земјите со ниски акцизи уделот може да биде десет проценти или помал. Овие бројки јасно покажуваат дека државната политика има огромно влијание врз крајната цена. Покрај намалување на потрошувачката, зголемувањето на акцизите значително го зголемува и буџетскиот приход.
Производството на вино: уште еден фактор што го обликува оданочувањето
Во ЕУ постои уште една занимлива разлика. Земјите што произведуваат значителни количини вино речиси секогаш имаат ниска или никакова акциза на вино, додека земјите што не произведуваат исто правило го оданочуваат виното многу повисоко. Ова е пример како националните индустрии директно влијаат на даночните политики и на крајната цена на пазарот.
Европа со големи разлики и јасни политички причини зад цените
Разликите во цените на алкохолот низ Европа се резултат на комбинација од акцизи, културни навики, здравствени политики и економски фактори. Нордиските држави ги држат највисоките цени поради строгите здравствени политики и високи акцизи, додека медитеранските земји со пониска консумација имаат пониски даноци и попристапни цени. Разбирањето на овие разлики помага не само за анализа на пазарите туку и за разбирање на пошироките здравствени и економски стратегии на европските држави.
Извор: Евростат
