Пуковникот Клаус Шенк Граф фон Штауфенберг е една од најзначајните фигури на германскиот отпор против нацистичкиот режим. Најпознат е по атентатот врз Адолф Хитлер на 20 јули 1944 година, во рамки на операцијата „Валкирие“. Роден е на 15 ноември 1907 година во Јетинген, Баварија, во стара швапска благородничка фамилија.
Одгледан во католичка традиција и под силно влијание на поетот Стефан Георге, Штауфенберг го спојувал воениот повик со идеализам и интелектуална етика. Неговиот пат – од лојален офицер на Вермахтот до човек што ќе се обиде да го убие самиот Фирер – останува еден од најсилните симболи на моралниот отпор во рамките на германската елита.
Ран живот и воена кариера
Штауфенберг израснал заедно со своите браќа, Бертолд и Александар, во семејниот замок во Лаутлинген. Покажувал интерес кон музика, литература и јавање, но во 1926 година се приклучил на Рајхсверот каде брзо напредувал. Во 1930 година станал поручник, а три години подоцна се оженил со Нина фон Лерченфелд, со која имал четири деца.
Во почетокот го поддржувал доаѓањето на нацистите на власт, верувајќи дека ќе донесат сила и стабилност за Германија по понижувањата од Версај. Но, веќе во текот на окупацијата на Судетите (1938) и Полска (1939), отворено ги критикувал расните закони и прогоните врз Евреите.
Во 1940 година учествувал во инвазијата врз Франција, а потоа бил испратен на источниот фронт. Таму станал сведок на масовни стрелања и злосторства на Ејнзацгрупен.
Во 1942 година бил преместен во Северна Африка како штафски офицер. На 7 април 1943 година кај Тунис бил тешко ранет – го изгубил левото око, десната рака и два прста на левата.
По долгиот опоравок во Минхен се приклучил на кругот на германскиот отпор, предводен од Хенинг фон Тресков и поддржан од офицерите Фридрих Олбрихт и Ханс Остер. Станал убеден дека Хитлер ја води Германија кон уништување.
Операција „Валкирие“ и атентатот
Како началник на штаб во Резервната армија во Берлин, Штауфенберг имал пристап до состаноците со Хитлер. Затоа токму тој станал клучната личност која можела лично да го постави експлозивот.
На 20 јули 1944 година отпатувал во Волфшанце, строго чуваниот штаб на Хитлер во Источна Прусија. Во актовка носел две килограми експлозив. За време на состанокот, во 12:42, ја поставил бомбата под тешката дрвена маса покрај Хитлер, а потоа излегол со изговор за телефонски повик.
Експлозијата убила четворица присутни, но Хитлер преживеал – масивната маса и отворените прозорци ја ослабиле силата на ударот.
Пучот во Берлин и пропаста
Во Берлин, Штауфенберг веднаш ја активирал операцијата „Валкирие“, наредувајќи апсење на СС и преземање на институциите. Но поради доцнење, лоша комуникација и колебливоста на генерал Фром, планот се распаднал. Хитлер телефонски се јавил лично – доказ дека е жив – со што пучот дефинитивно пропаднал.
Штауфенберг и неговите соработници биле уапсени во зградата Бендлерблок. Во полноќ на 21 јули, по наредба од Фром, биле стрелани без судење. Последните зборови на Штауфенберг биле:
„Да живее светата Германија!“
Одмазда и наследство
По атентатот гестапо уапсил повеќе од 7000 луѓе, а околу 5000 биле егзекутирани. Неговата сопруга, децата и братот Бертолд биле интернирани под принципот на „колективна вина“. Бертолд бил обесен во затворот Плецензе. Семејството било ослободено дури во 1945 година од американските сили.
Денес, на 20 јули Германија го одбележува Денот на отпорот. Бендлерблок е претворен во Музеј на германскиот отпор, а приказната на Штауфенберг стана позната во целиот свет – особено по филмот „Операција Валкирие“ со Том Круз.
Иако атентатот беше неуспешен, делото на Штауфенберг покажа дека постоел морален отпор и во редовите на Вермахтот. Тој останува симбол на храброста, моралниот избор и човекот кој ризикуваше сè за да го сопре злото – иако премногу доцна за да ја смени историјата.
Извор: Index.hr
