Генеративната вештачка интелигенција, како ChatGPT, Gemini и Grok, за кратко време прерасна од нова технологија во секојдневна алатка што се користи за работа, образование и лични потреби. Сепак, нејзината употреба значително се разликува од земја до земја низ Европа.
Според податоци на Евростат, околу една третина од луѓето на возраст од 16 до 74 години во Европската Унија користеле алатки со генеративна ВИ барем еднаш во текот на 2025 година. Но, опфатот силно варира – од само 17% во Турција до дури 56% во Норвешка. Во рамки на ЕУ, најниска употреба е забележана во Романија (18%), а највисока во Данска (48%).
Во 13 европски земји, најмалку две од пет лица користеле генеративна ВИ во трите месеци пред истражувањето. Меѓу нив се Швајцарија, Естонија, Малта, Финска, Ирска, Холандија, Кипар, Грција, Луксембург, Белгија и Шведска. Од друга страна, осум земји имаат стапка под 25%, вклучувајќи ги Србија, Италија, Босна и Херцеговина, Северна Македонија, Бугарија и Полска.
Податоците покажуваат јасна поделба север–југ и запад–исток. Нордиските и технолошки напредни земји водат во користењето на ВИ, додека јужна и југоисточна Европа заостануваат. Според експертите, клучна улога игра дигиталната писменост, навиката за користење интернет и општата технолошка култура.
Истражувачот Колин ван Нордт од Универзитетот КУ Левен истакнува дека многу луѓе не користат генеративна ВИ не затоа што немаат пристап, туку затоа што не знаат како може практично да им помогне. „AI писменоста е еден од најважните фактори“, нагласува тој.
Во просек во ЕУ, 25% од граѓаните користат ВИ за лични потреби, додека само 15% за работа. Во сите земји, личната употреба е почеста од професионалната. Употребата на генеративна ВИ е најниска во формалното образование – само 9% на ниво на ЕУ, со највисоки стапки во Шведска и Швајцарија.
