Режисерот Милош Лолиќ и театарскиот критичар Борисав Матиќ обвинија дека Одборот на БИТЕФ го цензурирал гостувањето на познатиот швајцарски режисер Мил Ра, кој требаше да настапи на 59. издание на Белградскиот меѓународен театарски фестивал. Во заедничкото соопштение насловено „Историска година за БИТЕФ!“, тие наведуваат дека Одборот со мнозинство гласови го одбил предлог-програмот на уметничката дирекција „поради еден непожелен уметник“.
Преседан во 58-годишната историја на фестивалот
Лолиќ и Матиќ истакнуваат дека ова претставува преседан во историјата на фестивалот, бидејќи никогаш досега Одборот не ја блокирал работата на уметничката дирекција, ниту забранил настап на странски автор. Тие појаснуваат дека Одборот, со исклучок на неговиот претседател – актерот Светозар Цветковиќ, одлучил Мил Ра да не настапи на фестивалот, без да се дискутира за квалитетот на неговата претстава „Процес Пелико“, која неодамна ја имала својата премиера и веќе гостувала во Виена, Авинјон и Лисабон.
„Со оваа одлука, Белград ја изгуби можноста да биде четвртиот град во светот што ќе ја угости оваа ексклузивна продукција,“ наведуваат авторите на соопштението.
Игнорирана соработката со Виенскиот фестивал
Уметничката дирекција потсетува дека гостувањето на Мил Ра било резултат на соработката помеѓу БИТЕФ и Виенскиот фестивал (Wiener Festwochen), еден од најзначајните театарски настани во Европа. Тие предупредуваат дека прекинот на повеќемесечните преговори има сериозни последици по меѓународниот углед на фестивалот.
„Одборот не покажа интерес ниту за значењето на оваа претстава, ниту за концептот на програмата. Наместо тоа, беше предложено празнината да се пополни со ‘било што’, што само ја потврдува рамнодушноста кон уметничкиот квалитет,“ стои во соопштението.
Последици по автономијата на фестивалот
Лолиќ и Матиќ наведуваат дека нивното одбивање да прифатат цензуриран програм било прашање на професионален интегритет. „Одбивањето на уметничката визија значи соучесништво во рушењето на автономијата на фестивалот,“ велат тие.
Тимот на уметничката дирекција, кој го сочинуваа Лолиќ, Матиќ и (до неодамна) теоретичарката Ана Вујановиќ, имал намера да создаде програм што ја отвора темата на системското насилство – од полициско и економско, до родово и сексуално.
„БИТЕФ мора да остане простор за критички, храбри и ангажирани уметнички гласови,“ нагласуваат тие, истакнувајќи дека цензурирањето на уметници поради нивните ставови е спротивно на уставно загарантираната слобода на изразување.
Позадина на конфликтот
Во соопштението се потсетува дека Мил Ра минатата година на отворањето на БИТЕФ одржал говор во кој го критикувал штетното рударство во светот, вклучително и во Србија – што, според медиумите, било причина Секретаријатот за култура на Град Белград годинава да го преполови буџетот за фестивалот и да не го продолжи мандатот на уметничката дирекција.
„Не го прифаќаме ставот дека режисерот Мил Ра, или било кој уметник, може да биде ‘persona non grata’ токму на Белградскиот меѓународен театарски фестивал,“ завршуваат Лолиќ и Матиќ во своето соопштение.
Извор:Danas.rs
