Ова се правилата што туристичките водичи им ги читаат на западните туристи додека се подготвуваат да ја преминат границата во Северна Кореја, веројатно најзатворената и најрепресивна земја во светот.
Потоа доаѓаат практичните информации: нема телефонски сигнал, нема интернет, нема банкомат.
„Севернокорејците не се роботи. Тие имаат свои мислења, цели и чувство за хумор. Секогаш им советуваме на нашите туристи да ги слушаат и да се обидат да ги разберат“, рече Роуан Берд во интервју за Би-Би-Си, кој ја води компанијата „Јанг Пионер Турс“, една од двете западни агенции кои, по петгодишна пауза, повторно организираа тури во оваа земја.
Северна Кореја ги затвори своите граници на почетокот на пандемијата, забранувајќи им влез на дипломати, хуманитарни работници и патници, што го направи речиси невозможно да се добијат информации за тоа што се случува во земјата. Оттогаш, таа дополнително се изолираше од светот, потпирајќи се на поддршката од Русија и Кина. Многумина се сомневаа дека западњаците некогаш ќе можат да се вратат.
Но, по години преговори и неколку лажни почетоци, Роуан и неколку други туристички водичи добија зелено светло за продолжување на бизнисот. Тој собра група патници за само пет часа бидејќи не сакаа да ја пропуштат можноста. Повеќето беа влогери и страствени патници, некои сакаа да ја посетат последната земја на нивната листа на желби, додека поединци беа едноставно фасцинирани од Северна Кореја.
Патување во непознатото
Неодамна туристи од Велика Британија, Франција, Германија и Австралија ја преминаа границата од Кина и влегоа во оддалечениот регион Расон на четиридневно патување. Британскиот јутјубер Мајк О’Кенеди (28) беше меѓу нив. Иако знаел за репутацијата на Северна Кореја, бил запрепастен од екстремното ниво на контрола. Како и со сите тури низ оваа земја, туристите беа придружувани од локални водичи и строго се придржуваа до однапред одобрен распоред, кој вклучуваше посети на пиварница, училиште и целосно снабдена аптека.
Еден од водичите, Бен Вестон од Сафолк, го спореди искуството со училишна екскурзија. „Не можете да го напуштите хотелот без водич. Дури и морав да им кажам неколку пати кога одев во тоалет“, рече тој.
Сепак, Мајк успеа да забележи делови од реалниот живот. „Сите работеа, не изгледаше како некој само да седи наоколу. Беше малку мрачно да се види.“
За време на посетата на училиштето, група осумгодишници изведоа танц придружен со анимација на балистички ракети кои погодуваат цели. Видеото прикажува момчиња и девојчиња со црвени шамии како пеат додека на екранот зад нив се слушаат експлозии.
Ограничен пристап до главниот град
Засега, на туристите не им е дозволено да го посетуваат Пјонгјанг. Грег Вачи од „Корјо Турс“, друга туристичка агенција која доби нова лиценца, признава дека сегашната рута нема „големи знаменитости“ како што се спомениците на главниот град. Тој верува дека властите го избрале Расон како локација за тестирање бидејќи е релативно мал и лесно контролиран.
Расон е специјална економска зона каде што се тестираат нови финансиски модели. Кинеските бизнисмени тука водат заеднички бизнис со Севернокорејците и можат да патуваат послободно.
Џо Смит, искусен патник и поранешен новинар специјализиран за Северна Кореја, беше на своето трето патување. „Колку повеќе доаѓаш, толку помалку знаеш. Секој пат малку ѕиркаш зад завесата, но тоа само остава повеќе прашања.“
Неговиот омилен дел од патувањето беше ненадејната посета на луксузен пазар, каде што се продаваа фармерки, парфеми, реплики на чанти од Луј Витон и јапонски машини за перење, веројатно увезени од Кина. „Ова беше единственото место каде што не очекуваа да нè видат. Беше хаотично и автентично, место каде што Севернокорејците навистина одат. Ме воодушеви.“
Страв од пандемија или изговор за контрола?
Според водичите, на туристите овој пат им била дозволена уште помала слобода отколку порано – речиси и да немало можност слободно да се шетаат по улиците, да влегуваат во берберница или супермаркет и да разговараат со локалното население.
Официјалното објаснување е пандемија. Грег од Корјо Турс вели:
„На границата ни го дезинфицираа багажот, ни ја измерија температурата и околу 50% од луѓето сè уште носат маски. Не знам дали стравот е реален или е само изговор за дополнителна контрола.“
Се верува дека пандемијата силно ја погоди Северна Кореја, но обемот на последиците е тешко да се процени. Локалните водичи ја повторија официјалната верзија дека вирусот пристигнал со балон од Јужна Кореја и дека бил искоренет за 90 дена.
Дури и Џо, искусен севернокорејски патник, забележал колку се дотраени зградите.
„Сè беше слабо осветлено и незагреано, освен нашите хотелски соби. Уметничката галерија во која влеговме беше ладна, темна и целосно пуста. Имавме чувство дека ја отвориле само за нас.“
Неговата хотелска соба беше застарена и валкана. „Ме потсети на дневната соба на баба ми. Целиот прозорец беше испукан.“
„Ако ова е најдоброто што можат да го покажат, не сакам ни да го замислам остатокот од земјата“, рече тој. Се верува дека повеќе од 40% од населението е неухрането и има потреба од хуманитарна помош.
Разговори со водичи – ретка можност да се види реалноста
Туристите во Северна Кореја генерално комуницираат само со водичи, од кои некои зборуваат англиски. Тие беа изненадувачки информирани на ова патување, веројатно благодарение на нивните контакти со кинески бизнисмени. Тие знаеја за санкциите на Трамп, за војната во Украина, па дури и дека таму се присутни севернокорејски војници. Но, кога Џо им покажа слика од Сирија, тие не знаеја дека претседателот Асад е соборен.
Мајк признава дека некои ситуации го правеле нервозен.
„Во Домот на пријателството меѓу Северна Кореја и Русија, ме замолија да се потпишам во книгата за гости. Бев збунет и напишав нешто како „Посакувам мир во светот“. Подоцна водичот ми рече дека тоа не е соодветно. Веднаш станав параноичен.“
За Грег од Корјо Турс, ваквите интеракции се клучни. „Севернокорејците можат да добијат нови идеи преку туризмот. Во земја толку затворена како оваа, тоа е непроценливо.“
