UN Woman Skopje во рамките на серијата приказни кои ги инспирираат жените да водат промени во своите заедници, ја објавија приказната за Бенази Шемовска , 35-годишната наставничка по биологија, сега директорка на училиште, во малата општина Центар Жупа, на запад од Северна Македонија, која е е симбол на промена и напредок за жените и девојчињата.
Освен нејзината посветеност на образованието, Бенази Шемовска е страстен застапник за правата на жените. Во изминатите три години, нејзините напори беа клучни во создавањето и водењето на мултифункционалниот Женски центар во Центар Жупа — безбеден простор за социјализација, учење и ракотворби, објавува во UN Woman Skopje.
Ви пренесуваме дел од приказната за Бенази објавена на веб страната на UN Woman.
„Многу жени сѐ уште не се свесни за своите права. Имаме право на многу нешта, но самите си ги ускратуваме. Велиме: ‘Не можам да одам во општина’, ‘Не можам да возам – тоа е машка работа.’ Но тоа не е вистина. Сѐ се сведува на образование, односно на воспитувањето дома, најпрво,“ вели Бенази.
Растење во традиционална заедница
Бенази Шемовска е родена во 1990 година во блискиот град Дебар. Поголемиот дел од својот живот го поминала во Центар Жупа, место на околу 130 км од Скопје, со население од околу 3.000 луѓе, главно од турска етничка припадност. Регион некогаш под османлиска власт, ова подрачје има силни историски и културни врски со Турција и, според Бенази, многу жители се иселиле таму.
Посетувала медицинско средно училиште, сонувајќи да стане доктор, но околностите ја однеле по друг пат. Со поддршка од своето семејство, таа одлучила да стане наставничка.
„Мојот татко не ме гледаше како девојче кое треба да остане дома и да се омажи, туку како дете кое заслужува образование и можност да постигне нешто значајно во животот. Во нашата земја и култура, ако таткото не те поддржува, многу тешко напредуваш како жена,“ вели таа.
По завршување на факултет во Скопје, се вратила во Центар Жупа и започнала да предава биологија во 2013 година. Денес работи и во основно и во средно училиште, предавајќи на македонски и турски јазик, притоа поттикнувајќи емпатија, искреност и отворен дијалог кај учениците.
„Ако ги воспитуваме децата како што сметаме дека треба, за 20-30 години ќе ја имаме општеството што сега го посакуваме.“
Раѓање на една активистка
Иако не била формално вклучена во женски активизам на почетокот, Бенази вели дека секогаш го носела „феминистичкиот дух“ и се залагала за еднаквост. Нејзината посветеност на образованието ја направила „различна“ во очите на конзервативната заедница.
Во таа средина било невообичаено жените да возат, да студираат, да се вклучуваат во јавниот живот или дури и да работат.
„Откако се вработив, многу девојки почнаа да одат на факултет. Родителите ги охрабруваа, им велеа: ‘И ти можеш да работиш.’“
Во 2020 година, Фадрија Мустафовска, претседателка на здружението Радика-Де од Дебар, ја поканила да води иницијатива за мобилизирање жени како дел од проектот на UN Women „Јакнење на локалните женски организации.“ Соработувајќи со други активистки, ги информирале жените за обврските на општината и како да ги искажат своите потреби пред локалните власти.
„Така се појави и потребата од Женски центар — место каде ние, жените од Центар Жупа, можеме да се собираме, да разговараме за политика и да се вклучиме во процесите на донесување одлуки.“
Женскиот центар
Најголемо достигнување на Бенази Шемовска е основањето на Женскиот центар во 2021 година.
Со поддршка од организации како Радика-Де и Акција Ждруженска од Скопје, успеала да трансформира запуштен простор во општинската зграда во динамичен центар за жените. Таму се одржуваат семинари за здравје на жените, јавни дебати, економски иницијативи и едукативни работилници за претприемништво.
„Жените тука имаат многу малку можности за вработување. Центарот е важен за економското зајакнување.“
Центарот го водат осум жени волонтерки кои организираат настани и активности. Иако е процес што бара време, сѐ повеќе жени од околните села го посетуваат.
Препознавајќи ги уникатните вештини на локалните жени, центарот создаде платформа за производство и продажба на домашни слатки, ајвар, рачни изработки – вез, шамии, свеќи и друго. Со помош на Радика-Де, овие производи се продаваат на базари и соработки со други НВО.
Наследство на лидерство
Бенази сонува за општество каде жените се моќни и вклучени во носење одлуки. Нејзината приказна е доказ дека преку образование, солидарност и истрајност може да се постигне вистинска промена.
„Ако дејствуваме и работиме заедно, нашата тага ќе биде помала, а радоста ќе расте.“
— Бенази Шемовска
Оваа сторија е дел од регионалната комуникациска кампања Beijing+30 „Непречени“, со која се одбележуваат 30 години од Пекиншката декларација и Платформата за акција.
Оригиналниот текст објавен на 17 октомври на веб страната на UN Woman, прочитајте го на следниот линк
