Градот Белград планира да купи 150.000 филтри кои ќе го намалат емитувањето на суспендирани честички PM10 од индивидуалните ложишта, во рамките на иницијативата за подобрување на квалитетот на воздухот. Вкупната вредност на набавката, вклучувајќи ја и инсталацијата, изнесува 747 милиони динара, односно околу 4.980 динара по филтер. Набавката се однесува на механички електростатички филтри кои не бараат напојување, а кои ќе го намалат емитувањето на PM10 честички најмалку за 40%.
Филтрите ќе бидат поставени на индивидуалните ложишта во домаќинствата, а се планира во 2025 година да се инсталираат 70.000 филтри, додека преостанатите 80.000 ќе бидат поставени во 2026 година. Белград во својот план за квалитет на воздухот ги препознал индивидуалните ложишта како значаен извор на загадување, бидејќи користат различни видови горива, вклучувајќи дрва и фосилни горива, што придонесува за емитување на суспендирани честички.
PM10 честичките настануваат поради неполно согорување и можат да носат опасни материи како метали и канцерогени супстанци. Иако филтрите треба да ги намалат емисиите на PM10 честички, стручњаците сугерираат дека би било корисно да се размисли за имплементација на филтри кои би можеле да ги отстранат и помалите, уште поопасни PM2,5 честички кои продираат подлабоко во белите дробови.
Дел од долгорочниот план
Град Белград во 2021 година донел План за квалитет на воздухот за периодот 2021-2031.Тој план како еден од главните извори на загадување на воздухот со суспендирани честички препознава индивидуалните ложишта.Како едно од решенијата за овој проблем, секретаријатот за заштита на животната средина на Белград планира набавка на филтри.
Во индивидуални ложишта спаѓаат котлани и котларници кои не се во системот на ЈКП „Београдски електрани“. Тука спаѓаат и ложишта кои се користат во локалните стопански дејности, угостителски објекти и домаќинства. Се проценува дека околу 300.000 домаќинства во Белград користат домашни ложишта за греење, се наведува во Планот.
Во процесите на согорување во индивидуалните ложишта се користат дрва, течни и цврсти фосилни горива на различни потекла. Само по себе тие имаат различни физичко-хемиски карактеристики кои директно влијаат на емисијата на загадувачки материи во воздухот.
Во Планот се истакнува дека емисиите кои потекнуваат од индивидуалните ложишта не можат точно да се квантифицираат. Сепак, анализата покажува дека тие емисии се значајни за квалитетот на воздухот на повеќето мерни места. Најзначаен извор на емисии и за суспендираните честички PM10 и за PM2,5 во 2022 година се котланите со капацитет помал од 50 мегавати и индивидуалните ложишта, односно секторот „Останато стационарно согорување“, се наведува во Извештајот за состојбата на квалитетот на воздухот во Србија за 2023 година, објавен од Агенцијата за заштита на животната средина.
Од овој сектор потекнуваат 61% од сите национални емисии на суспендирани честички PM10, односно 77% од емисиите на суспендирани честички PM2.5.
