Лекарите го прославуваат овој момент како кулминација на години истражување и надеж за стотици семејства.
Методот ги комбинира јајце-клетката и спермата од биолошките родители со втора јајце-клетка од жена донор – процес што овозможува прескокнување на мајчините дефектни митохондрии.
Промената што ги менува животите
Во тивките соби на Центарот за плодност во Њукасл, парови кои поминале низ години страв, неизвесност и загуба конечно го прегрнуваат новиот живот. Сите семејства остануваат анонимни заради приватност, но преку изјавите до јавноста – нивната благодарност е гласна.
„По години неизвесност, овој третман ни даде надеж – а потоа ни го даде и нашето бебе“, сподели една мајка. Друга изјави: „Благодарение на овој неверојатен напредок и поддршката што ја добивме, нашето мало семејство е конечно комплетно.“
Што се митохондрии и зошто се важни
Митохондриите се како мали електроцентрали во нашите клетки – тие претвораат храна и кислород во енергија. Без нив, телото едноставно не функционира. Ако митохондриите се оштетени, како што е случајот кај овие наследни болести, тоа може да резултира со срцева слабост, мозочни оштетувања, мускулна слабост, дури и смрт во првите денови од животот.
Околу едно од 5.000 деца се раѓа со митохондријална болест, а за некои семејства тоа значи повторени трагедии – дете по дете.
Како функционира техниката на „три лица“
Во сржта на оваа технологија е идејата да се замени само малиот дел од ДНК кој се наоѓа во митохондриите – околу 0,1% од целата ДНК. Тоа се прави со комбинирање на ДНК од јајце-клетката на мајката и сперма од таткото, заедно со здрава јајце-клетка од донорка.
Ембрионите се создаваат во лабораторија, а нуклеарниот материјал – кој ги носи сите карактеристики како боја на очи, интелигенција, карактер – се пренесува во здрава клетка со функционални митохондрии. Така, детето ги наследува гените од своите родители, но не и болеста.
Први успеси и медицинска реалност
Во текот на процесот, 22 семејства поминале низ третманот во Центарот за плодност во Њукасл, а тоа довело до раѓање на осум бебиња – четири момчиња и четири девојчиња, вклучувајќи и еден пар близнаци. Уште една бременост е во тек.
Професорот Боби Мекфарланд од NHS изјави: „Да се види радоста на родителите и олеснувањето по долгата борба е нешто посебно. Бебињата се живи, здрави и се развиваат нормално.“
Некои компликации и прашања
Сите бебиња се без знаци на митохондријална болест, но сепак има неколку случаи на мали здравствени состојби – еден со епилепсија што се повлекла самостојно и друг со аритмија која е успешно третирана. Се верува дека овие проблеми не се поврзани со техниката, туку со вообичаените ризици при ИВФ-постапките.
Исто така, некои примероци од крв и урина покажале присуство на мали количини болни митохондрии – под прагот кој може да предизвика болест – што отвора нови прашања за следни истражувања.
Науката продолжува
Професорката Мери Херберт од Универзитетот во Њукасл вели дека резултатите се ветувачки, но предупредува: „Сè уште учиме. Мора да продолжиме со истражувањата за да ги разбереме границите на оваа технологија и да ги подобриме идните резултати.“
Лична приказна: Семејството Кито
Кет Кито добро го знае лицето на митохондријалната болест. Нејзината ќерка Попи, која има 14 години, не зборува, не може да оди и се храни преку цевка. Иако семејството живее со љубов и сила, таа признава колку е болна секоја загубена можност.
Но, нејзината постара ќерка Лили сега има надеж – не само за себе, туку и за своите идни деца. „Идните генерации, како мене или моите деца, конечно можат да имаат нормален живот“, вели Лили.
Велика Британија – прва во светот
Велика Британија не само што ја разви оваа технологија, туку и стана првата земја што ја легализира. По жестоки дебати во Парламентот во 2015 година, беа донесени закони кои овозможија клиничка примена на митохондријалната донација.
И покрај стравовите за можни „дизајнерски бебиња“, научниците потенцираат дека целта е лечење, не модификација. Овие бебиња имаат 99,9% ДНК од своите родители – и само искра од донорка што ги спасува од болест.
На крајот – победа на науката и човечноста
Како што рече професорот Сер Даг Тернбул, еден од пионерите во оваа технологија:
„Имавме наука, имавме закон, имавме NHS. И сега имаме осум здрави деца. Тоа е прекрасен резултат.“
Извор: BBC
