Чешкиот милијардер се соочува со судење за измама, притисоци поради судир на интереси, додека бара партнери меѓу противниците на ЕУ и НАТО
Чесите вчера почнаа да гласаат на избори на кои веројатно ќе биде заменета нивната централно-десничарска влада. Се очекува победа на милијардерот и поранешен премиер Андреј Бабиш, кој вети дека ќе ги зголеми платите и ќе го поттикне растот, но и ќе ја намали помошта за Украина.
Ваквата промена, според Ројтерс, би го зајакнала популистичкиот, антиимиграциски блок во Европа и би можела да го комплицира постигнувањето консензус за климатските политики во земја каде што ниедна актуелна влада не добила втор мандат од 1996 година.
Чесите претрпеа напади на инфлација по глобалната пандемија и руската инвазија на Украина, а закрепнувањето од еден од најголемите падови на реалните приходи во Европа беше бавно.
Ова ја оштети популарноста на коалицијата „Сполу“ на премиерот Петар Фијала и нејзините либерални сојузници во владата, која се фокусираше на намалување на буџетскиот дефицит.
Партијата АНО, основана од Бабиш, водеше на анкетите ветувајќи дека ќе ги опсипе гласачите со пари и ќе ги заштити од опасности надвор од чешките граници, како што се скапите климатски политики или имиграцијата.
Сепак, по враќањето на власт, Бабиш можеби ќе мора да се соочи со судење за измама, како и со барања од сојузниците против Европската Унија и НАТО, и повици до него да се повлече од своите бизниси.
Бабиш, 71-годишен бизнисмен роден во Словачка, откако влезе во политиката во 2011 година, се префрли од либерални на национално-конзервативни позиции, а во периодот 2017-2021 година ја предводеше владата на левиот центар.
Анкетите покажаа дека АНО може да освои повеќе од 30 проценти од гласовите, околу 10 поени повеќе од коалицијата на Фијала. Но, дури и со мал сојузник наречен Возачи, веројатно нема да имаат мнозинство во Долниот дом на парламентот од 200 места. Ројтерс објави дека ова е предизвик за борбениот Бабиш, чија основна стратегија за обвинување на традиционалните партии за корупција го остави без многу сојузници.
Поради ова непријателство, Бабиш веројатно ќе мора да побара поддршка, можеби за малцинска влада, од крајно десничарската СПД и можеби од крајно левичарската Стачило!. Двете партии се за напуштање на ЕУ и НАТО и прекин на помошта за Украина.
Бабиш зазеде амбивалентен став во врска со помошта за Украина, за разлика од владата на Фијала, која веднаш цврсто застана на страната на Киев по руската инвазија во 2022 година.
Иако тие придонесоа помалку финансиски од другите, Чесите беа меѓу првите што обезбедија тенкови и борбени возила и ја започнаа таканаречената „Чешка иницијатива“ која ги собра трговците и одбранбените претставници за да пронајдат милиони артилериски гранати за Киев низ целиот свет, со финансирање од западните земји.
Бабиш вети дека ќе го прекине проектот за набавка на муниција, тврдејќи дека е прескап. Тој сака со Украина да се справуваат НАТО и ЕУ.
„Немаме пари тука за нашиот народ. Нашата програма е подобар живот за граѓаните на Чешка… Ние не сме во Украина“, рече Бабиш во дебатата одржана во среда на CNN Prima News.
Одејќи по тенката јаже помеѓу додворувањето на политичките маргини и останувањето на генерално прозападен курс, Бабиш остро ја критикува ЕУ, но во исто време јасно става до знаење дека нема да дозволи никакви чекори кон излез.
„ЕУ измислува регулативи, шпионира, наметнува зелени даноци, но ние мора да ја победиме во Европскиот парламент“, рече Бабиш на митинг во централниот град Кралупа во понеделник, повикувајќи на „пораз на зелените лудаци, популистите и социјалистите кои прават сè за да ја уништат Европа“.
Суштината на неговиот став е дека ЕУ треба да биде управувана исклучиво од национални лидери, а не од институции како Европската комисија.
Сепак, одржувањето на таква стратегија кон ЕУ ќе биде тешко со екстремистички сојузници и фрагментиран парламент, рече политичкиот аналитичар Лукас Јелинек.
„СПД и Стачило! нема да ја продадат својата кожа евтино“, рече Јелинек. „Би било изненадување ако Бабиш успее да состави малцинска влада што би траела сите четири години“.
Бабиш некогаш сакаше Чешка да се приклучи на еврозоната, но оттогаш стана евроскептик и поддржувач на Доналд Трамп, делејќи капи со слоганот „Силна Чешка Република“, инспириран од слоганот на Трамп MAGA.
Сепак, Бабиш ги отфрла целите за трошоци за одбрана на НАТО поддржани од Трамп и ги критикуваше царините и неуспехот да се постигне мир во Украина.
Ројтерс пишува дека Бабиш нема верност кон идеологијата, туку ги цени личните односи. Еден од најзначајните е со унгарскиот лидер Виктор Орбан, на кого му се придружи во основањето на антибриселската група „Патриоти за Европа“ во Европскиот парламент.
„Постои силен личен однос и одредено восхитување за тоа колку долго и колку силно Орбан ја држи власта во Унгарија и како, дури и ако неконструктивно, е во состојба да игра улога во европските прашања“, рече Томаш Петричек, поранешен министер за надворешни работи во
