Во свет каде што домашната електроника се фрла почесто отколку што се поправа, Австрија е меѓу ретките земји што се обидуваат да го свртат тој тренд. Откако државната програма за бонуси за поправка на уреди беше привремено суспендирана во мај оваа година поради исцрпени средства, австриската влада најави нејзино повторно активирање до крајот на годината, пишува списанието Феникс.
Во претходните години, програмата стана исклучително популарна меѓу граѓаните, бидејќи овозможува надомест на 50 проценти од трошоците за поправка на уреди, до максимум 200 евра по уред. Поддршката се однесува на речиси сите домашни апарати и уреди, од паметни телефони и лаптопи, преку машини за перење, до машини за кафе и велосипеди.
Од почетокот на имплементацијата во 2022 година, во рамките на програмата се искористени повеќе од 1,7 милиони ваучери, а вкупно околу 6.000 партнерски компании се ангажирани за учество во поправки. Вкупната вредност на програмата досега е околу 130 милиони евра, а дополнителни 30 милиони евра годишно се планирани за продолжување до 2026 година.
Како функционира „Бонусот за поправка“ и зошто е важен?
Првпат воведен во 2022 година, австрискиот „Бонус за поправка“ имаше јасна цел, да ја направи поправката на електронски уреди подостапна и попривлечна за граѓаните. На овој начин, не само што се заштедуваат пари, туку значително се намалува количината на електронски отпад и се поттикнува циркуларната економија.
Во текот на 2023 година, кога програмата влезе во полн ек, граѓаните можеа да преземат ваучер преку едноставна онлајн апликација и да го однесат својот уред во една од регистрираните сервисни продавници. Секој ваучер покриваше половина од трошоците за поправка, до 200 евра, а 50 проценти од трошоците за проценка на штетата беа исто така субвенционирани, до 30 евра. По користењето на еден ваучер, граѓаните можеа да аплицираат за нов и да го поправат следниот уред.
Иницијативата се потпираше и на претходните позитивни искуства на градот Виена, кој воведе слична шема во 2020 година со ограничување до 100 евра, што ја докажа изводливоста и ефектот на овој пристап.
Рестартирање на програмата до крајот на 2025 година
Поради извонредниот интерес, средствата беа целосно исцрпени веќе во мај оваа година, а програмата потоа беше привремено паузирана. Сепак, австриската влада сега објави дека до крајот на 2025 година, програмата ќе биде повторно активирана, со дополнителни буџетски средства, за да им се овозможи на граѓаните да продолжат да ја користат.
„Нашата цел е поправката повторно да стане нормална и одржлива опција“, изјави тогашната австриска министерка за климатски прашања, Леоноре Гевеслер, на почетокот на овој проект, нагласувајќи дека ова е чекор кон заштита на ресурсите, намалување на емисиите на јаглерод диоксид и поддршка на локалните услуги.
Оваа мерка стана симбол на борбата за таканареченото право на поправка (Right to Repair), кое станува сè поважно низ цела Европа, особено во светлината на климатските и еколошките предизвици.
