Резервоарот на вода се наоѓа во близина на супермасивна црна дупка, оддалечена повеќе од 12 милијарди светлосни години од Земјата, која е 20 милијарди пати помасивна од нашето Сонце. Количината на вода во овој резервоар е неверојатна – дури 140 билиони пати поголема од обемот на сите океани на Земјата. Овој резервоар го опкружува квазарот наречен APM 08279+5255, кој емитира енергија еквивалентна на илјада билиони Сонца. Научниците велат дека ова е најоддалечениот и најголемиот резервоар на вода кој некогаш бил пронајден во вселената.
Еден од тимовите кои го проучуваат овој феномен го предводи Мет Бредфорд од Лабораторијата за млазна пропулзија на НАСА во Калифорнија. Тој објаснува:
„Окружувањето околу овој квазар е уникатно бидејќи произведува огромни количества вода. Ова е уште еден доказ дека водата е широко распространета во вселената, дури и во нејзините најрани фази.“
Тимот на Бредфорд и други астрономи ја истражувале централната црна дупка на квазарот, која привлекува околна материја. Додека таа материја паѓа кон црната дупка, гасот и прашината се загреваат, создавајќи област богата со молекули што никогаш досега не биле откриени на толкави растојанија.
Што се квазари?
Квазарите за првпат биле откриени пред повеќе од 50 години кога астрономите забележале исклучително светли објекти во оддалечените делови на вселената. Иако изгледаат како ѕвезди, тие не се ѕвезди. Тие се наоѓаат во центрите на далечни галаксии и светат посилно од сите ѕвезди во тие галаксии заедно. Во нивните јадра се наоѓаат супермасивни црни дупки кои, додека привлекуваат гас и прашина, ја загреваат таа материја и ослободуваат огромни количества енергија.
Оваа енергија се шири низ сите бранови должини, што ги прави квазарите едни од најсветлите и најенергични феномени во вселената.
Квазарите, исто така, им овозможуваат на астрономите увид во раната вселена бидејќи светлината што ја гледаме денес патува милијарди години до нас. Тие ни помагаат да го разбереме формирањето на галаксиите, распределбата на материјата во вселената и развојот на првите космички структури.
Уникатните својства на квазарот APM 08279+5255
Околу квазарот APM 08279+5255 е откриена водена пареа која се протега на стотици светлосни години. Иако гасот е разреден во споредба со земјината атмосфера, тој е потопол и погуст од гасот во типичните галаксии. Неговата температура е околу минус 53 степени Целзиусови, а густината е околу 300 трилиони пати помала од онаа на земјината атмосфера.
Сепак, овој гас е пет пати потопол и стотици пати погуст од слични области во Млечниот Пат. Овие услови ја прават оваа област уникатно откритие.
Што значи ова откритие?
Присуството на водена пареа покажува дека квазарот емитира доволно зрачење за гасот околу него да остане релативно топол. Освен вода, астрономите пронашле и молекули како јаглерод моноксид, што укажува на изобилство на материјали кои можат да ја „хранат“ црната дупка додека таа расте. Научниците проценуваат дека има доволно гас за црната дупка да ја зголеми својата маса за шест пати. Сепак, дел од гасот може да се претвори во нови ѕвезди, додека друг дел може да биде исфрлен во вселената.
Ова откритие на вода во далечниот квазар покажува како основните градбени блокови на животот, како водата, постојат низ огромни временски и просторни размери. Водата е клучна за животот каков што го знаеме, а нејзиното присуство пред милијарди години сугерира дека условите за живот постоеле уште во најраните фази на вселената. Водата, исто така, игра важна улога во формирањето на ѕвезди и галаксии. Кога облаците од гас се ладат, водата помага тие да се срушат, поттикнувајќи формирање на нови ѕвезди.
Ова откритие нуди нови увиди во еволуцијата на галаксиите и развојот на вселената.
