Европа се соочува со опасна комбинација фактори што ја забрзуваат антимикробната резистенција (АМР) – појава кога бактериите и вирусите се менуваат до степен да станат отпорни на постојните лекови. Здравствените власти предупредија дека растечкиот број супербактерии може „да избрише години медицински напредок“ и да ја доведе во прашање безбедноста на рутински медицински процедури како трансплантации, операциски зафати и третмани за рак.
Според најновите податоци на Европскиот центар за превенција и контрола на болести (ECDC), АМР предизвикува повеќе од 35.000 смртни случаи годишно во Европската Унија, Исланд, Лихтенштајн и Норвешка.
ECDC предупредува дека Европа влегува во „совршена бура“ од истовремени кризни фактори: стареењето на популацијата ја зголемува ранливоста на инфекциите, супербактериите се шират преку граници, а прекумерната употреба на антибиотици кај пациенти и лекари создава услови за уште поголема отпорност. На тоа се надоврзуваат и значајните пропусти во контролата на инфекции во здравствените установи.
„Мораме да осигуриме дека ниту еден пациент во Европа нема да остане без ефективен третман,“ изјави д-р Дијамантис Плахоурас, водечки експерт за АМР во ECDC.
Во 2023 година, Европскиот совет постави пет цели за државите членки: намалување на употребата на антибиотици, обезбедување најмалку 65% од употребените лекови да бидат прва линија на третман и значајно намалување на новите инфекции со три високоотпорни бактерии.
Но, Европа постигна напредок само во една од нив. Новите инфекции со метицилин-резистентен Staphylococcus aureus (MRSA) се намалени за над 20%, што го надминува целта од 15%.
Другите показатели се загрижувачки: инфекциите со карбапенем-резистентна Klebsiella pneumoniae пораснале за над 60% од 2019 година, иако целта беше нивно намалување. Слично, резистентните форми на E. coli исто така бележат раст, наместо очекуваниот пад.
Истовремено, европските пациенти повторно земаат повеќе антибиотици – и тоа лекови што треба да се користат само во исклучителни случаи, кога основните терапии веќе не делуваат.
Најголемиот проблем е што „изворот“ на нови антибиотици речиси пресушува. Развојот на нови лекови против високоприоритетни бактерии, како карбапенем-резистентните грам-негативни бактерии, е недоволен за да ги покрие растечките потреби.
Директорката на ECDC, д-р Памела Ренди-Вагнер, предупредува дека Европа мора итно да инвестира во едукација за одговорна употреба на антибиотици, во поефикасни системи за контрола на инфекции и во развој на нови терапии.
„Справувањето со антимикробната резистенција бара критична иновација,“ порача таа.
