„Микропластичното загадување е присутно во сите третирани европски реки“, изјави францускиот научник Жан-Франсоа Гијон, координатор на операцијата во која беа опфатени девет важни реки, од Темза до Тибар.
Во сите реки вклучени во истражувањето се забележани „алармантни нивоа на загадување“, од просечни „три микропластични честички на метар кубен вода“.
Ова е загрижувачки, бидејќи многу големи градови се снабдуваат со вода од овие реки, но се уште е далеку од 40-те микропластични честички забележани во 10-те најзагадени реки во светот.
Претходните студии покажаа дека микропластика (пластични честички помали од 5 мм), како и нанопластика, се пронајдени во најголемите реки во Европа, вклучувајќи ги Дунав, Рајна, Темза, Сена, По, Лоара, Елба, Волга и Тибар.
Тие реки течат низ или покрај многу големи градови – Виена, Будимпешта, Белград, Париз, Лондон, Рим, Милано, Хамбург, Москва и други.
Во Рона, во близина на градот Валенс, во Франција, брзиот проток значи дека „секоја секунда минуваат 3.000 пластични честички“, додека Сена во Париз има околу 900 во секунда, истакна Гилоне.
„Масата на пластика невидлива со голо око е позначајна од видливата пластика“, додаде научникот и рече дека ова е резултат што ги изненади истражувачите.
Ова го потврдија аналитичките наоди за време на истражувањето започнато во 2019 година.
„Големи пластични честички лебдат и се собираат на површината, додека невидливите микропластики се шират низ различни слоеви на вода и се проголтани од бројни животни и организми“, објаснува Гилоне, раководител на одделот за екотоксикологија за морските микроорганизми во Францускиот национален центар за научни истражувања (CNRS).
Беа земени примероци од вода во утоките на реките Елба, Ебро и Гарона во Шпанија, Лоара, Рона, Рајна, Сена, Темза и Тибер. Примероците беа собрани од околу 40 хемичари, биолози и физичари од 10 научни лаборатории.
„Микропластиката е помала од зрно ориз“, вели Александра Тер Хејл, хемичар во CNRS во Тулуз.
Честичките се помали од пет милиметри, а најмалите не се ни видливи со голо око.
Станува збор за честички од синтетички текстилни влакна кои се ослободуваат при перење алишта, како и микропластика од автомобилски гуми или материјали кои се ослободуваат кога ќе се отворат капачињата на пластичните шишиња.
Научниците, исто така, открија во водата на реката пластични пелети отпорни на топлина и хемиска корозија, вклучувајќи полиетилен (PE), полипропилен (PP), армиран полипропилен (RPP), поливинил хлорид (PVC), хлориран поливинил хлорид (CPVC) и поливинилиден VDFluoride (PVDF).
Во една студија, заразна бактерија беше откриена на микропластика во Лоара, Франција, која може да предизвика инфекции кај луѓето.
Друго неочекувано откритие беше дека четвртина од микропластиката во реките не доаѓа од отпад, туку од индустриски пластични пелети.
Пластичните пелети се ситни гранули од пластика кои претставуваат основна суровина за производство на речиси сите пластични производи што ги користиме секојдневно.
Овие гранули наречени „солзи на сирена“ можат да се најдат расфрлани на плажите по поморските инциденти.
Микропластиката не е само невидлив загадувач, туку е и сериозна закана за здравјето.
Пластичните честички помали од 5 милиметри можат да навлезат во крвта, белите дробови, цревата, па дури и во плацентата на трудниците. Овие ситни честички од пластика можат да влијаат на многу делови од телото, предизвикувајќи потенцијални проблеми, од благо воспаление до нарушување на имунолошкиот систем.
Микропластиката не се само пластични честички. На своите површини врзува токсични хемикалии, како што се пестициди, тешки метали и индустриски хемикалии. Откако ќе влезат во телото, овие хемикалии може да се ослободат и да предизвикаат различни здравствени проблеми, вклучително и ендокрино нарушување и хормонска нерамнотежа, што може негативно да влијае на репродуктивниот систем и плодноста.
Микропластиката исто така е поврзана со потенцијалниот развој на кардиоваскуларни болести, рак и невролошки заболувања како што е Алцхајмеровата болест.
Посебно загрижува микропластиката која се пренесува на трудниците, бидејќи влијае на развојот на фетусот и на здравјето на новороденчињата.
Според проценките, секој човек внесува до 5 грама микропластика неделно, што е отприлика колку една кредитна картичка. Тоа се случува преку секојдневните активности, како што се конзумирање храна и пијалоци од пластична амбалажа, како и вдишување на загаден воздух.
За среќа, постојат начини да ја намалиме нашата изложеност на микропластика. Првиот чекор е да користите филтер за вода, кој може да помогне да се отстранат честичките од водата за пиење. Пластиката треба да ја избегнуваме и во секојдневниот живот, особено кога се работи за храна и пијалоци, бидејќи топлата храна може да предизвика ослободување на микропластика од пластичната амбалажа. Намалувањето на потрошувачката на морска храна може да го намали и внесот на микропластика, бидејќи рибите и другите морски организми често содржат големи количини од овие честички.
