Ајварот е поздрав отколку што мислите. Нутриционист открива зошто овој намаз е крал на зимската сезона
Ајварот не е само вкусен, туку и здрав. Нутриционист открива како ајварот помага на здравјето и зошто ја носи титулата крал на зимската храна.
„Ајварот е едно од оние јадења што оди подалеку од улогата на обичен прилог. Тој е симбол на есента, заедништвото и трудот, но и на гастрономскиот идентитет на Балканот. Без разлика дали се служи со печива, леб или како дел од појадокот, ајварот стана неопходен дел од нашата кујна и култура“, вели д-р Верослава Станковиќ, диететичар.
Потекло и традиција
Иако денес се прави во речиси секој македонски дом, ајварот е познат низ целиот Балкан со векови.
„Неговото име доаѓа од турскиот збор „хавјар“, што првично значи кавијар. Нема домаќинство кое не го чува својот рецепт – некои додаваат повеќе лук, други лути пиперки, други комбинација од модар патлиџан и пиперки. Она што останува исто за сите е ритуалот: долги редови пиперки на шпоретот, мирисот на печење и лупење зглобови што често се претвора во семејно собирање.
Нутритивна вредност
Ајварот е вистинско богатство од витамини и антиоксиданси.
„Се базира на пиперка – зеленчук кој содржи многу витамин Ц, дури и повеќе од лимон, бета-каротен, витамин Б6 и фолна киселина. Со печењето, дел од витамините исчезнуваат, но се ослободуваат природни шеќери и ароматични супстанции, кои даваат карактеристичен сладок вкус. Ако се додаде модар патлиџан, се додаваат вредни влакна, како и полифеноли – супстанции кои имаат антиоксидантни својства“.
Маслиновото или сончогледовото масло што се користи за прелив на ајварот го надополнува јадењето со здрави масти, додека лукот придонесува антибактериски и антивирусни својства. Кога се јаде умерено, ајварот може да биде вреден сојузник на имунолошкиот систем, особено во зимските месеци.
Културно значење
Ајварот не е само храна – тој е дел од идентитетот. Подготовката на ајвар на есен ги зближува семејствата, соседите и пријателите. Тоа е време кога сите се вклучуваат: некој ги пече пиперките, некој ги лупи, некој ги меша во голем сад. Овој процес трае со часови, но тоа е она што му дава посебна вредност: ајварот е вкус на заедништво и трпение.
Во последните децении, ајварот стана бренд што ја претставува Македонија и Балканот во светот. Многу манифестации се посветени на овој специјалитет, а на некои места се организираат натпревари за да се направи најдобриот ајвар.
Совети за подготовка и складирање
Месни црвени пиперки, обично роговидни, се избираат за најдобар ајвар. Готвењето на шпорет или скара дава уникатен мирис. Важно е добро да се исцеди сокот од пиперките пред мелење, бидејќи ајварот ќе трае подолго и нема да се расипе. Во зависност од вкусот, може да биде благ или лут, погуст или потенок. Стерилизацијата на теглите и доволно масло врз ајварот се клучни за долгорочно складирање.
Ајварот е повеќе од намаз
Со чинија ајвар, не само што внесуваме витамини, туку и дел од нашата традиција и идентитет. Нè враќа во детството, мирисот на есента и собирањата околу огнот. Затоа со право може да се каже – ајварот е многу повеќе од зимско вино. Тој е вистинскиот крал на нашата трпеза.
