Иако се чини дека вештачката интелигенција (AI) – како ChatGPT, Gemini, Grok и други – неуморно напредува и ги надминува луѓето во многу области, сè уште постои една клучна вештина во која луѓето се супериорни: одлучувањето врз основа на просторни проценки и интуитивна перцепција.
Истражување од Универзитетот во Амстердам
Истражувачи од Универзитетот во Амстердам откриле дека AI модели сè уште не можат да ги имитираат човечките мозочни процеси при донесување на одредени одлуки – особено оние кои бараат предвидување на можни дејства во даден простор.
На пример, кога човек гледа планинска патека или пат, неговиот мозок инстинктивно проценува: дали може да се помине по тој пат, каде води и што треба да направи за да се движи по него
Тоа се случува автоматски, без свесна анализа. Но AI сè уште не го може тоа.
Како реагира човечкиот мозок?
Невронаучничката Ирис Гроен, која го водела истражувањето, објаснува:
„Кога човек гледа сцена, не гледа само бои и објекти, туку веднаш ‘гледа’ и што би можел да направи во таа сцена.“
Преку MRI скенери, научниците следеле како човечкиот визуелен кортекс реагира на одредени слики. Откриле дека: одредени региони во мозокот се активираат не само поради она што се гледа, туку и поради потенцијалот за акција што сцената го носи. Мозокот прави процена дури и без експлицитна задача за дејствување.
Што прави вештачката интелигенција?
AI моделите, иако моќни во анализа на слики, текстови и бројки, не ја имаат вградената човечка “перцептивна интуиција”.
Дури и кога се посебно обучени да препознаваат можни акции од сцена, тие:
- Делумно можат да имитираат човечка проценка
- Но нивните внатрешни процеси и „начин на размислување“ се значително различни од човечкиот мозок
„Дури ни најдобрите AI модели не даваат идентични одговори како луѓето – иако на нас тоа ни изгледа како едноставна задача“, додава Гроен.
Зошто ова е важно?
Разбирањето на што објектите се, но и што може да се направи со нив, е клучно за:
- Роботи во зони на катастрофи
- Автономни возила кои треба да разликуваат тротоар од патека за велосипеди
- Интеракција човек–машина во реален свет
Клучната загатка: како точно работи човечкиот мозок?
За да AI навистина „размислува како човек“, ќе треба да разбереме како човечкиот мозок донесува интуитивни одлуки и да ги вградиме тие природни модели на однесување во AI системи
„Човечкиот мозок обработува информации брзо и ефикасно. Разбирањето на тие механизми би можело да доведе до AI што е попаметен, поприроден и поблиску до луѓето“, заклучува Гроен.
